কম্পিউটাৰ এটা কেইবাটাও মূল উপাদানৰে গঠিত যিয়ে একেলগে কাম কৰি বিভিন্ন কাম কৰে। কম্পিউটাৰৰ কিছুমান মূল অংশ ইয়াত উল্লেখ কৰা হ’ল:
কেন্দ্ৰীয় প্ৰচেছিং একক (CPU): CPU ক প্ৰায়ে কম্পিউটাৰৰ “মগজু” বুলি কোৱা হয়। ই নিৰ্দেশনা সম্পন্ন কৰে আৰু গণনা কৰে। ইয়াত গাণিতিক আৰু যুক্তিসংগত কাৰ্য্য সম্পাদন কৰা এটা গাণিতিক যুক্তি একক (ALU) আৰু কম্পিউটাৰৰ অন্যান্য উপাদানসমূহৰ কাৰ্য্যকলাপ পৰিচালনা আৰু সমন্বয় কৰা এটা নিয়ন্ত্ৰণ একক থাকে।
মেমৰি: কম্পিউটাৰত ডাটা সংৰক্ষণৰ বাবে বিভিন্ন ধৰণৰ মেমৰি থাকে যিবোৰ চিপিইউয়ে দ্ৰুতভাৱে অভিগম কৰিব লাগে। স্মৃতিশক্তিৰ মূল প্ৰকাৰসমূহৰ ভিতৰত আছে:
- ৰেণ্ডম একচ্ছে মেমৰি (RAM): RAM(Random Access Memory) ব্যৱহাৰ কৰা হয় অস্থায়ীভাৱে তথ্য সংৰক্ষণ কৰিবলে যি CPU সক্ৰিয়ভাৱে কাম কৰি আছে। ই অস্বাভাৱিক মেমৰি, অৰ্থাৎ কম্পিউটাৰ বন্ধ বা পুনৰাৰম্ভ কৰিলে ইয়াৰ বিষয়বস্তু হেৰাই যায়।
- ৰিড অনলি মেমৰি (ROM): ROM(Read-Only Memory) ত স্থায়ী নিৰ্দেশনা বা তথ্য থাকে যি কমপিউটাৰ বুট আপ কৰিবলে প্ৰয়োজনীয়। কম্পিউটাৰৰ পাৱাৰ অফ হ’লেও ইয়াৰ বিষয়বস্তু ধৰি ৰাখে।
- কেশি মেমৰি: কেশি মেমৰি(Cache memory) এটা সৰু কিন্তু অতি দ্ৰুত ধৰণৰ মেমৰি যি CPU ৰ কাৰ্য্যসমূহ দ্ৰুত কৰিবলে সঘনাই অভিগম কৰা তথ্য সংৰক্ষণ কৰে।
সংৰক্ষণ ডিভাইচ: কম্পিউটাৰে দীৰ্ঘম্যাদী ব্যৱহাৰৰ বাবে তথ্য সংৰক্ষণ কৰিবলৈ বিভিন্ন ধৰণৰ সংৰক্ষণ ডিভাইচ ব্যৱহাৰ কৰে। সাধাৰণ সংৰক্ষণ ডিভাইচসমূহৰ ভিতৰত আছে:
- হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ (HDD): HDD(Hard Disk Drive) হৈছে পৰম্পৰাগত যান্ত্ৰিক সংৰক্ষণ ডিভাইচ যি চুম্বকীয়ভাৱে তথ্য সংৰক্ষণ আৰু উদ্ধাৰ কৰিবলৈ স্পিনিং ডিস্ক ব্যৱহাৰ কৰে। ইহঁতে তুলনামূলকভাৱে কম খৰচত বৃহৎ সংৰক্ষণ ক্ষমতা প্ৰদান কৰে যদিও অন্য বিকল্পৰ তুলনাত লেহেমীয়া।
- চলিড ষ্টেট ড্ৰাইভ (Solid State Drive): SSDs HDDs তকৈ দ্ৰুত আৰু অধিক নিৰ্ভৰযোগ্য কাৰণ সিহঁতে তথ্য সংৰক্ষণ কৰিবলে ফ্লেচ মেমৰি ব্যৱহাৰ কৰে। ইহঁতৰ কোনো চলন্ত অংশ নাথাকে, যাৰ ফলত ইহঁত অধিক টেকসই আৰু কাৰ্যক্ষম হয়, কিন্তু প্ৰতি ইউনিট সংৰক্ষণৰ বাবে ই অধিক ব্যয়বহুল হ’ব পাৰে।
- অপটিকেল ড্ৰাইভসমূহ: অপটিকেল ড্ৰাইভ(Optical Drives)সমূহ, যেনে CD/DVD ড্ৰাইভসমূহ; অপটিকেল ডিস্কসমূহৰ পৰা পঢ়িবলৈ আৰু লিখিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- USB ফ্লেচ ড্ৰাইভসমূহ: USB ফ্লেচ ড্ৰাইভ(USB Flash Drives)সমূহ হৈছে পৰ্টেবল সংৰক্ষণ ডিভাইচসমূহ যি কম্পিউটাৰৰ USB পৰ্টসমূহৰ সৈতে সংযোগ কৰে। ইয়াত ফ্লেচ মেমৰি ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ সুবিধা আৰু পৰ্টেবিলিটিৰ বাবে জনপ্ৰিয়।
- ক্লাউড ষ্টৰেজ: ক্লাউড সংৰক্ষণ(Cloud Storage)ৰ লগত ইণ্টাৰনেটৰ জৰিয়তে প্ৰৱেশ কৰা দূৰৱৰ্তী চাৰ্ভাৰত তথ্য সংৰক্ষণ কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। ই নমনীয়তা, অভিগম্যতা, আৰু ডাটা বেকআপ বিকল্পসমূহ প্ৰদান কৰে।
মাদাৰবৰ্ড: মাদাৰবৰ্ড হৈছে কম্পিউটাৰৰ সকলো উপাদানৰ মাজত সংযোগ আৰু যোগাযোগৰ অনুমতি দিয়া মূল চাৰ্কিট বৰ্ড। ইয়াত CPU, মেমৰি স্লটসমূহ, সম্প্ৰসাৰণ স্লটসমূহ, সংৰক্ষণ ডিভাইচসমূহৰ বাবে সংযোগকসমূহ, আৰু অন্য প্ৰয়োজনীয় উপাদানসমূহ থাকে।
ইনপুট ডিভাইচসমূহ: ইনপুট ডিভাইচসমূহে ব্যৱহাৰকাৰীসকলক কমপিউটাৰলৈ তথ্য আৰু আদেশসমূহ প্ৰদান কৰাৰ অনুমতি দিয়ে। সাধাৰণ ইনপুট ডিভাইচসমূহৰ ভিতৰত আছে:
- কিবৰ্ড: আদেশ টাইপ আৰু প্ৰৱেশৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- মাউছ: চিত্ৰাঙ্কিত ব্যৱহাৰকাৰী আন্তঃপৃষ্ঠসমূহ আঙুলিয়াই, ক্লিক কৰা, আৰু নেভিগেট কৰাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- টাচস্ক্ৰীণ: আঙুলি বা ষ্টাইলাছৰ সহায়ত পৰ্দা স্পৰ্শ কৰি প্ৰত্যক্ষ ইনপুটৰ অনুমতি দিয়ে।
- স্ক্যানাৰ: ভৌতিক নথিপত্ৰ বা ছবি ডিজিটেল ফৰ্মেটলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- মাইক্ৰ’ফোন: অডিঅ’ ইনপুট কেপচাৰ কৰক, ভয়েচ কমাণ্ড আৰু ৰেকৰ্ডিং সক্ষম কৰক।
- ৱেবকেম: ভিডিঅ’ কনফাৰেন্সিং বা ৰেকৰ্ডিঙৰ দৰে কাৰ্য্যকলাপৰ বাবে ভিডিঅ’ ইনপুট কেপচাৰ কৰক।
আউটপুট ডিভাইচসমূহ: আউটপুট ডিভাইচসমূহে কমপিউটাৰৰ দ্বাৰা প্ৰক্ৰিয়া কৰা তথ্য প্ৰদৰ্শন বা উপস্থাপন কৰে। সাধাৰণ আউটপুট ডিভাইচসমূহৰ ভিতৰত আছে:
- মনিটৰ/প্ৰদৰ্শন: দৃশ্যমান আউটপুট প্ৰদান কৰে, ছবি, লিখনী, আৰু ভিডিঅ’সমূহ প্ৰদৰ্শন কৰে।
- প্ৰিন্টাৰ: নথিপত্ৰ আৰু ছবিৰ হাৰ্ড কপি প্ৰস্তুত কৰে।
- স্পীকাৰ/হেডফোন: অডিঅ’ আউটপুট উৎপাদন কৰে, যাৰ ফলত ব্যৱহাৰকাৰীয়ে শব্দ বা সংগীত শুনিব পাৰে।
- প্ৰজেক্টৰ: ডাঙৰ পৰ্দা বা পৃষ্ঠত কম্পিউটাৰৰ আউটপুট প্ৰদৰ্শন কৰে।
এইবোৰ হৈছে কম্পিউটাৰ ব্যৱস্থা গঠন কৰা কিছুমান মূল উপাদান। গ্ৰাফিক্স কাৰ্ডসমূহ, শক্তি যোগান এককসমূহ, নে’টৱৰ্ক এডাপ্টাৰসমূহ, আৰু অন্যান্যৰ দৰে অতিৰিক্ত উপাদানসমূহ আছে, যি নিৰ্দিষ্ট কাৰ্য্যকৰীতাসমূহত অৰিহণা যোগায় বা কিছুমান বিশেষ ক্ষেত্ৰত পৰিৱেশন বৃদ্ধি কৰে।