কৃত্ৰিম বানপানীয়ে তলৰ বানপানী
ৰোধ কৰিবলৈ বা জলসম্পদ পৰিচালনা কৰিবলৈ বান্ধ, জলাশয় বা অন্যান্য পানী নিয়ন্ত্ৰণ
গঠনৰ পৰা ইচ্ছাকৃতভাৱে পানী এৰি দিয়াক বুজায়। ইয়াক প্ৰায়ে নদী ব্যৱস্থাত পানীৰ
প্ৰবাহ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ, প্ৰাকৃতিক বানপানীৰ ফলত হোৱা ক্ষতি ৰোধ কৰিবলৈ বা জলসিঞ্চন, খোৱাপানী বা
অন্যান্য কামত পানী যোগান ধৰাৰ আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
কৃত্ৰিম বানপানীয়ে ইতিবাচক আৰু
নেতিবাচক দুয়োটা প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। এফালে ই তলৰ বানপানীৰ আশংকা হ্ৰাস কৰাত সহায়
কৰিব পাৰে, ক্ৰমান্বয়ে আৰু নিয়ন্ত্ৰিতভাৱে পানী এৰি দি, যাৰ ফলত
জলসম্পদৰ অধিক কাৰ্যক্ষম আৰু ফলপ্ৰসূ ব্যৱহাৰৰ সুবিধা হয়। ইয়াৰ সহায়ত
বন্যপ্ৰাণীৰ বাবে নতুন বাসস্থান সৃষ্টি কৰিব পাৰি, বা পানীৰ গুণাগুণ উন্নত কৰিব
পাৰি।
আনহাতে, কৃত্ৰিম
বানপানীয়েও নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। ই সম্প্ৰদায়সমূহক স্থানচ্যুত কৰিব পাৰে, কৃষি আৰু
অন্যান্য ভূমি ব্যৱহাৰৰ কাৰ্য্যকলাপত ব্যাঘাত জন্মাব পাৰে, আৰু
আন্তঃগাঁথনি আৰু ঘৰৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ইয়াৰ উপৰিও ই পানীৰ গুণাগুণ আৰু উপলব্ধতাত
প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে, লগতে প্ৰাকৃতিক পানী ব্যৱস্থা আৰু পৰিৱেশ তন্ত্ৰত ব্যাঘাত
জন্মাব পাৰে।
কৃত্ৰিম বানপানীৰ নেতিবাচক প্ৰভাৱ
কম কৰিবলৈ প্ৰতিটো মুক্তিৰ সম্ভাৱ্য প্ৰভাৱৰ বিষয়ে সযতনে বিবেচনা কৰাটো
গুৰুত্বপূৰ্ণ, আৰু ক্ষতি কম কৰাৰ বাবে আৰু প্ৰভাৱিত হ’ব পৰা সম্প্ৰদায়সমূহক সহায়
কৰিবলৈ পৰ্যাপ্ত ব্যৱস্থা কৰাটো নিশ্চিত কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। ইয়াৰ ভিতৰত আগতীয়া
সতৰ্কবাণী ব্যৱস্থা, বানপানীৰ সমতল ব্যৱস্থাপনা কৌশল, আৰু ক্ষতি আৰু
লোকচানৰ ক্ষতিপূৰণ আদি থাকিব পাৰে।
সামৰণিত ক’ব পাৰি যে
কৃত্ৰিম বানপানী জলসম্পদ পৰিচালনা, তলৰ বানপানীৰ আশংকা হ্ৰাস কৰা, আৰু পানী
সম্পৰ্কীয় অন্যান্য কাম-কাজত সহায় কৰাৰ বাবে এক ফলপ্ৰসূ আহিলা হ’ব পাৰে।
কিন্তু সম্ভাৱ্য প্ৰভাৱৰ বিষয়ে সযতনে বিবেচনা কৰা আৰু ক্ষতি কম কৰাৰ বাবে আৰু
ক্ষতিগ্ৰস্ত সম্প্ৰদায়ক সহায় কৰাৰ ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ।
কৃত্ৰিম বানপানী হোৱাৰ কাৰণ
বান্ধ, জলাশয় বা
অন্যান্য পানী নিয়ন্ত্ৰণ গঠনৰ পৰা ইচ্ছাকৃতভাৱে পানী এৰি দিয়াৰ ফলত কৃত্ৰিম
বানপানীৰ সৃষ্টি হয়। কৃত্ৰিম বানপানীৰ প্ৰয়োজন হ’ব পাৰে:
- বান নিয়ন্ত্ৰণঃ নদী ব্যৱস্থাত পানীৰ প্ৰবাহ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ, আৰু ক্ৰমান্বয়ে আৰু নিয়ন্ত্ৰিতভাৱে পানী এৰি দি তলৰ বানপানীৰ আশংকা হ্ৰাস কৰিবলৈ প্ৰায়ে কৃত্ৰিম বানপানীৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- জলসিঞ্চনঃ মথাউৰি আৰু জলাশয়ৰ পৰা মুক্ত হোৱা পানীৰ সহায়ত জলসিঞ্চনৰ বাবে পানী যোগান ধৰিব পাৰি, বিশেষকৈ বৰষুণ কম হোৱা অঞ্চলত।
- জলবিদ্যুৎ উৎপাদন: কিছুমান বান্ধত জলবিদ্যুতৰ জৰিয়তে বিদ্যুৎ উৎপাদন কৰা হয়, আৰু বিদ্যুৎ উৎপাদনৰ বাবে পানীৰ অবিৰত যোগান নিশ্চিত কৰিবলৈ জলাশয়ৰ পানীৰ স্তৰ পৰিচালনাৰ বাবে কৃত্ৰিম বানপানীৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- খোৱাপানী: বান্ধ আৰু জলাশয়ৰ সহায়ত সম্প্ৰদায়সমূহৰ বাবে খোৱাপানীও যোগান ধৰিব পাৰি, আৰু কৃত্ৰিম বানপানীয়ে ইয়াৰ বাবে পানীৰ অবিৰত যোগান বজাই ৰখাত সহায় কৰিব পাৰে।
- বিনোদনৰ উদ্দেশ্য: কৃত্ৰিম বানপানীৰ সহায়ত নাওঁ চলোৱা, মাছ ধৰা আৰু অন্যান্য কামৰ বাবে বিনোদনমূলক অঞ্চল, যেনে হ্ৰদ আৰু জলাশয় সৃষ্টি কৰিব পাৰি।
কিছুমান ক্ষেত্ৰত বান্ধ আৰু
জলাশয়ৰ পৰা পানী নিৰ্গত হোৱাৰ কাৰণ হ’ব পাৰে যেনে প্ৰচণ্ড বৰষুণ, বৰফ গলি যোৱা বা অন্যান্য বতৰৰ
পৰিঘটনা যিয়ে তলৰ ফালে বানপানীৰ আশংকা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে। এই পৰিস্থিতিত তলৰ ফালে
হোৱা ক্ষতি ৰোধ কৰিবলৈ আৰু সম্প্ৰদায় আৰু আন্তঃগাঁথনি সুৰক্ষিত কৰিবলৈ কৃত্ৰিম
বানপানীৰ প্ৰয়োজন হ’ব পাৰে।
বান নিয়ন্ত্ৰণ, জলসিঞ্চন, জলবিদ্যুৎ
উৎপাদন, খোৱাপানী, বিনোদনৰ উদ্দেশ্য আদি বিভিন্ন কাৰণত কৃত্ৰিম বানপানীৰ
সৃষ্টি হ’ব পাৰে। জলসম্পদ পৰিচালনা আৰু তলৰ বানপানীৰ আশংকা হ্ৰাস কৰাৰ বাবে ই এক
গুৰুত্বপূৰ্ণ আহিলা, কিন্তু সম্ভাৱ্য প্ৰভাৱৰ বিষয়ে সযতনে বিবেচনা কৰা আৰু
ক্ষতি কম কৰাৰ ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰা আৰু ক্ষতিগ্ৰস্ত সম্প্ৰদায়ক সমৰ্থন কৰাটো
গুৰুত্বপূৰ্ণ।
কৃত্রিম বানপানী সমস্যা
নদী ব্যৱস্থাত পানীৰ প্ৰবাহ
নিয়ন্ত্ৰণ আৰু তলৰ বানপানীৰ আশংকা হ্ৰাস কৰাৰ বাবে কৃত্ৰিম বানপানীয়ে প্ৰায়ে
প্ৰয়োজনীয় হ’লেও নেতিবাচক প্ৰভাৱো পেলাব পাৰে আৰু ইয়াৰ ফলত বিভিন্ন সমস্যাৰ সৃষ্টি
হ’ব পাৰে। কৃত্ৰিম বানপানীৰ লগত জড়িত কিছুমান মূল সমস্যা হ’ল-
- সম্প্ৰদায়ৰ স্থানচ্যুতি: কৃত্ৰিম বানপানীয়ে সম্প্ৰদায়ক স্থানচ্যুত কৰিব পাৰে আৰু মানুহক নিজৰ ঘৰ আৰু জীৱিকা পৰিত্যাগ কৰিবলৈ বাধ্য কৰিব পাৰে। ইয়াৰ ফলত সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিক গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে, আৰু আক্ৰান্ত সম্প্ৰদায়সমূহৰ ওপৰত দীৰ্ঘস্থায়ী প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে।
- আন্তঃগাঁথনি আৰু ঘৰৰ ক্ষতি: কৃত্ৰিম বানপানীয়ে ঘৰ, অট্টালিকা, পথ, দলং, আৰু অন্যান্য আন্তঃগাঁথনিৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে, যাৰ বাবে মেৰামতি আৰু পুনৰ নিৰ্মাণৰ বাবে যথেষ্ট বিনিয়োগৰ প্ৰয়োজন হয়।
- কৃষিৰ ওপৰত প্ৰভাৱঃ কৃত্ৰিম বানপানীয়ে কৃষিভূমি ব্যৱহাৰত ব্যাঘাত জন্মাব পাৰে, যাৰ ফলত শস্য, পথাৰ, আৰু অন্যান্য কৃষি আন্তঃগাঁথনিৰ ক্ষতি হ’ব পাৰে, যাৰ ফলত উৎপাদন আৰু ৰাজহৰ ক্ষতি হ’ব পাৰে।
- পৰিৱেশৰ প্ৰভাৱঃ কৃত্ৰিম বানপানীয়ে বন্যপ্ৰাণীৰ বাসস্থান ধ্বংস, পানীত প্ৰদূষক আৰু দূষক পদাৰ্থ নিৰ্গত হোৱা, প্ৰাকৃতিক জল ব্যৱস্থা আৰু পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ পৰিৱৰ্তন আদি পৰিৱেশৰ ওপৰতো নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।
- অদক্ষ পানী ব্যৱস্থাপনা: কিছুমান ক্ষেত্ৰত কৃত্ৰিম বানপানীৰ ব্যৱস্থা বেয়া হ’ব পাৰে, যাৰ ফলত জলসম্পদৰ অদক্ষ ব্যৱহাৰ, খৰচ বৃদ্ধি, আৰু তলৰ সম্প্ৰদায় আৰু পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ ওপৰত নেতিবাচক প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে।
কৃত্ৰিম বানপানীৰ নেতিবাচক প্ৰভাৱ
কম কৰিবলৈ প্ৰতিটো মুক্তিৰ সম্ভাৱ্য পৰিণতিৰ বিষয়ে সযতনে বিবেচনা কৰাটো
গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু ক্ষতি কম কৰাৰ বাবে আৰু ক্ষতিগ্ৰস্ত সম্প্ৰদায়সমূহক সহায় কৰাৰ
ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। ইয়াৰ ভিতৰত আগতীয়া সতৰ্কবাণী ব্যৱস্থা, বানপানীৰ সমতল
ব্যৱস্থাপনা কৌশল, ক্ষতি আৰু লোকচানৰ ক্ষতিপূৰণ, আৰু ফলপ্ৰসূ
পানী ব্যৱস্থাপনা পদ্ধতি আদি থাকিব পাৰে।
শেষত ক’ব পাৰি যে
কৃত্ৰিম বানপানী নদী ব্যৱস্থাত পানীৰ প্ৰবাহ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু তলৰ বানপানীৰ আশংকা
হ্ৰাস কৰাৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ আহিলা হ’ব পাৰে যদিও ইয়াৰ ফলত বিভিন্ন সমস্যা আৰু নেতিবাচক
প্ৰভাৱো হ’ব পাৰে। ক্ষতি কম কৰিবলৈ আৰু প্ৰভাৱিত সম্প্ৰদায় আৰু পৰিৱেশ তন্ত্ৰক
সমৰ্থন কৰিবলৈ ফলপ্ৰসূ ব্যৱস্থাপনা আৰু সঁহাৰি অতি প্ৰয়োজনীয়।