পৰিৱেশটো জীৱিত আৰু অজীৱিত বিভিন্ন উপাদানৰে গঠিত যিয়ে ইটোৱে সিটোৰ লগত যোগাযোগ কৰি সম্পৰ্কৰ এক জটিল জাল সৃষ্টি কৰে। পৰিৱেশৰ কিছুমান মূল উপাদান ইয়াত উল্লেখ কৰা হ’ল:
বায়ুমণ্ডলঃ পৃথিৱীখনক আগুৰি থকা আৰু ক্ষতিকাৰক বিকিৰণৰ পৰা ৰক্ষা কৰা গেছৰ তৰপটোক বায়ুমণ্ডল বোলে। ইয়াত নাইট্ৰজেন, অক্সিজেন, কাৰ্বন ডাই অক্সাইড, আৰু জীৱনৰ বাবে অপৰিহাৰ্য অন্যান্য গেছ থাকে।
জলমণ্ডলঃ জলমণ্ডলত পৃথিৱীৰ সকলো পানীকে ধৰি মহাসাগৰ, হ্ৰদ, নদী, ভূগৰ্ভস্থ পানী, বায়ুমণ্ডলৰ পানী আদি অন্তৰ্ভুক্ত। পৃথিৱীৰ সকলো জীৱৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য আৰু বহুতো প্ৰাকৃতিক প্ৰক্ৰিয়াত ই অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
শিলামণ্ডল (Lithosphere) : শিলামণ্ডল হৈছে পৃথিৱীৰ কঠিন বাহ্যিক স্তৰ য’ত খোলা আৰু ওপৰৰ মেণ্টেল অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। ইয়াত শিল, খনিজ পদাৰ্থ, মাটিৰ বাসস্থান আৰু ই জৈৱমণ্ডলৰ ভেটি প্ৰদান কৰে।
বায়’স্ফিয়াৰঃ বায়’স্ফিয়াৰ(Biosphere) বুলিলে পৃথিৱীৰ সকলো জীৱ আৰু ইহঁতে বাস কৰা পৰিবেশক বুজোৱা হয়। ইয়াত উদ্ভিদ, প্ৰাণী, আৰু অণুজীৱ আৰু ইহঁতৰ ইজনে সিজনৰ লগত আৰু পৰিৱেশৰ লগত পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
ভূমণ্ডলঃ ভূমণ্ডল(Geosphere) হৈছে পৃথিবীৰ শিলামণ্ডল, জলমণ্ডল, বায়ুমণ্ডল আদি সকলো কঠিন অংশৰ সামূহিক নাম। ইয়াত পাহাৰ, উপত্যকা, মালভূমি আদি ভূতাত্ত্বিক বৈশিষ্ট্যসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
এনথ্ৰপছফেৰেঃ মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হোৱা বা বিশেষভাৱে প্ৰভাৱিত হোৱা পৰিৱেশৰ সেই অংশক এনথ্ৰপছফেৰে(Anthroposphere) বোলে। ইয়াত মানৱ বসতি, আন্তঃগাঁথনি, আৰু প্ৰযুক্তি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
এই উপাদানসমূহ আন্তঃসংযোগী আৰু ইটোৱে সিটোৰ লগত জটিলভাৱে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া কৰে। পৰিৱেশ ফলপ্ৰসূভাৱে পৰিচালনা আৰু সুৰক্ষাৰ বাবে এই পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপসমূহ বুজাটো অতি প্ৰয়োজনীয়।