ছফটৱেৰ অভিধান হৈছে এটা প্ৰসংগ সঁজুলি যিয়ে ছফটৱেৰ আৰু কম্পিউটিংৰ সৈতে জড়িত শব্দ আৰু ধাৰণাসমূহৰ সংজ্ঞা আৰু ব্যাখ্যা প্ৰদান কৰে। ইয়াত প্ৰগ্ৰেমিং, ছফটৱেৰ ডেভেলপমেণ্ট, কম্পিউটাৰ বিজ্ঞান, তথ্য প্ৰযুক্তি, আৰু আনুষংগিক ক্ষেত্ৰত ব্যৱহৃত পৰিভাষা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এটা সাধাৰণ ছফটৱেৰ অভিধানে কি সামৰি ল’ব পাৰে তাৰ এটা আভাস ইয়াত দিয়া হৈছে:
এটা ছফটৱেৰ অভিধানত সাধাৰণ প্ৰৱেশসমূহ
১. প্ৰগ্ৰেমিং ভাষা:
- পাইথন: ইয়াৰ পঠনযোগ্যতা আৰু বহল প্ৰযোজ্যতাৰ বাবে জনাজাত এটা উচ্চ পৰ্যায়ৰ, ব্যাখ্যা কৰা প্ৰগ্ৰেমিং ভাষা।
- জাভা: এটা শ্ৰেণী-ভিত্তিক, বস্তুভিত্তিক প্ৰগ্ৰেমিং ভাষা যিটো যিমান পাৰি কম প্ৰণয়ন নিৰ্ভৰশীলতা থাকিবলৈ ডিজাইন কৰা হৈছে।
- জাভাস্ক্রিপ্ট: ৱেব ব্ৰাউজাৰৰ অংশ হিচাপে সাধাৰণতে ব্যৱহাৰ কৰা প্ৰথম শ্ৰেণীৰ কাৰ্য্যসমূহৰ সৈতে এটা লঘু, ব্যাখ্যা কৰা প্ৰগ্ৰেমিং ভাষা।
২. চফ্টৱেৰ বিকাশৰ ধাৰণাসমূহ:
- এলগৰিদম: কোনো সমস্যা সমাধান বা কোনো কাম সম্পন্ন কৰাৰ বাবে এটা পদক্ষেপ-পদক্ষেপ পদ্ধতি।
- API (এপ্লিকেচন প্ৰগ্ৰেমিং আন্তঃপৃষ্ঠ): চফ্টৱেৰ আৰু এপ্লিকেচনসমূহ নিৰ্মাণৰ বাবে ৰুটিন, প্ৰটোকল, আৰু সঁজুলিসমূহৰ এটা গোট।
- ডাটাবেছ: তথ্যৰ সংগঠিত সংগ্ৰহ, সাধাৰণতে কম্পিউটাৰ ব্যৱস্থাৰ পৰা ইলেক্ট্ৰনিকভাৱে সংৰক্ষণ আৰু প্ৰৱেশ কৰা।
- কাঠামো: ছফটৱেৰ এপ্লিকেচন বিকাশৰ বাবে এটা মঞ্চ যিয়ে এটা ভেটি প্ৰদান কৰে যাৰ ওপৰত ডেভেলপাৰসকলে এটা নিৰ্দিষ্ট পৰিৱেশৰ বাবে প্ৰগ্ৰেম নিৰ্মাণ কৰিব পাৰে।
- উৎস সংকেত: প্ৰগ্ৰেমাৰে প্ৰগ্ৰেমিং ভাষাত লিখা মানুহে পঢ়িব পৰা নিৰ্দেশনা।
৩. ছফটৱেৰৰ ধৰণ:
- অপাৰেটিং চিষ্টেম (OS): চিস্টেম ছফটৱেৰ যিয়ে কম্পিউটাৰ হাৰ্ডৱেৰ, ছফটৱেৰ সম্পদসমূহ পৰিচালনা কৰে, আৰু কম্পিউটাৰ প্ৰগ্ৰেমসমূহৰ বাবে সাধাৰণ সেৱাসমূহ প্ৰদান কৰে (যেনে, Windows, macOS, Linux)।
- এপ্লিকেচন ছফটৱেৰ: ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট কামসমূহ সম্পন্ন কৰিবলৈ ডিজাইন কৰা প্ৰগ্ৰেমসমূহ (যেনে, ৱাৰ্ড প্ৰচেছৰ, ৱেব ব্ৰাউজাৰ, গেম)।
- চিষ্টেম ছফটৱেৰ: অন্য চফ্টৱেৰৰ বাবে এটা প্লেটফৰ্ম প্ৰদান কৰিবলৈ ডিজাইন কৰা ছফটৱেৰ (যেনে, অপাৰেটিং চিষ্টেম, কম্পিউটেচনেল বিজ্ঞান ছফটৱেৰ, গেম ইঞ্জিন)।
৪. উন্নয়ন সঁজুলি আৰু পৰিৱেশ:
- IDE (সংহত উন্নয়ন পৰিৱেশ): ছফটৱেৰ যিয়ে চফ্টৱেৰ বিকাশৰ বাবে প্ৰগ্ৰেমাৰসকলক বিস্তৃত সুবিধা প্ৰদান কৰে (যেনে, ভিজুৱেল ষ্টুডিঅ’, ইক্লিপছ)।
- সংস্কৰণ নিয়ন্ত্ৰণ ব্যৱস্থাপ্ৰণালী: সঁজুলিসমূহ যি সময়ৰ লগে লগে উৎস ক’ডলৈ পৰিবৰ্তনসমূহ পৰিচালনা কৰাত সহায় কৰে (যেনে, Git, SVN)।
৫. চফ্টৱেৰ পদ্ধতিসমূহ:
- চঞ্চল: ছফটৱেৰ বিকাশৰ এটা পুনৰাবৃত্তিমূলক পদ্ধতি যিয়ে নমনীয়তা, সহযোগিতা, আৰু গ্ৰাহকৰ সন্তুষ্টিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।
- জলপ্ৰপাতৰ আৰ্হি: ছফটৱেৰ বিকাশৰ এক ৰৈখিক আৰু ক্ৰমিক পদ্ধতি য’ত প্ৰতিটো পৰ্যায় পৰৱৰ্তী আৰম্ভ হোৱাৰ আগতে সম্পূৰ্ণ কৰিব লাগিব।
৬. কাৰিকৰী চৰ্তসমূহ:
- বাইট: আঠটা বিটৰে গঠিত ডিজিটেল তথ্যৰ একক।
- কম্পাইলাৰ: উচ্চ পৰ্যায়ৰ প্ৰগ্ৰেমিং ভাষাত লিখা উৎস ক’ডক মেচিন ক’ডলৈ অনুবাদ কৰা প্ৰগ্ৰেম যিটো কম্পিউটাৰৰ চিপিইউৰ দ্বাৰা এক্সিকিউট কৰিব পাৰি।
- এনক্ৰিপচন: তথ্যক অকৰ্তৃত্বশীল প্ৰৱেশৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰিবলৈ এনকোডিং কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া।
৭. নেটৱৰ্কিং আৰু ৱেব ডেভেলপমেন্ট:
- HTML (HyperText Markup Language): ৱেব ব্ৰাউজাৰত প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ডিজাইন কৰা দস্তাবেজসমূহৰ বাবে প্ৰামাণিক মাৰ্কআপ ভাষা।
- CSS (Cascading Style Sheets): HTML বা XML ত লিখা এটা দস্তাবেজৰ উপস্থাপন বৰ্ণনা কৰিবলৈ ব্যৱহৃত এটা শৈলীপত্ৰ ভাষা।
- TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol): ইণ্টাৰনেটত নে’টৱৰ্ক ডিভাইচসমূহ আন্তঃসংযোগ কৰিবলে ব্যৱহৃত যোগাযোগ প্ৰটোকলৰ এটা গোট।
এটা ছফটৱেৰ অভিধানৰ ব্যৱহাৰ
- শিক্ষণ আৰু শিক্ষা: ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু নতুন শিক্ষাৰ্থীসকলক জটিল ছফটৱেৰ আৰু কম্পিউটিং ধাৰণাসমূহ বুজিবলৈ সহায় কৰে।
- উল্লেখ: পেছাদাৰী আৰু অনুৰাগীসকলৰ বাবে দ্ৰুত সংজ্ঞা আৰু ব্যাখ্যা প্ৰদান কৰে।
- স্পষ্টীকৰণ: নিৰ্দিষ্ট শব্দ আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ সম্পৰ্কে বিভ্ৰান্তি দূৰ কৰাত সহায় কৰে।
ছফটৱেৰ অভিধানৰ উৎস
- কিতাপ: কম্পিউটিং আৰু ছফটৱেৰ শব্দৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা ছপা অভিধান আৰু বিশ্বকোষ।
- অনলাইন প্লেটফৰ্মসমূহ: সন্ধানযোগ্য অভিধানসমূহ প্ৰদান কৰা ৱেবছাইট আৰু অনলাইন ভঁৰালসমূহ (যেনে, TechTerms, WhatIs.com)।
- চফ্টৱেৰ নথিপত্ৰ: হাতপুথি আৰু সহায় ফাইলসমূহে প্ৰায়ে ছফটৱেৰৰ বাবে প্ৰাসংগিক শব্দসমূহৰ শব্দকোষ অন্তৰ্ভুক্ত কৰে।
ছফটৱেৰ অভিধান হৈছে ছফটৱেৰ ডেভেলপমেণ্ট, আই টি বা কম্পিউটাৰ বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰখনৰ সৈতে জড়িত যিকোনো ব্যক্তিৰ বাবে এক অমূল্য আহিলা, ই পৰিভাষাৰ স্পষ্ট আৰু সংক্ষিপ্ত ব্যাখ্যা আগবঢ়ায় যিয়ে বুজাবুজি আৰু যোগাযোগ বৃদ্ধি কৰিব পাৰে।