কঁঠাল গছ ভাৰত আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ বৰ্ষাৰণ্যৰ থলুৱা গ্রীষ্মমণ্ডলীয় চিৰসেউজ গছ৷ ই মৰাচিয়া পৰিয়ালৰ সদস্য, য’ত আন গুৰুত্বপূৰ্ণ ফলমূলৰ গছ যেনে ডুমুৰ আৰু মালবেৰী অন্তৰ্ভুক্ত। এই গছজোপা ৩০ মিটাৰ ওখ হ’ব পাৰে আৰু ইয়াৰ পাতৰ ঘন চালি থাকে যিয়ে গৰম ৰ’দৰ পৰা ছাঁ দিয়ে।
কঁঠাল গছজোপাৰ ডাঙৰ, দীঘলীয়া ফলৰ বাবে অতিশয় মূল্যৱান, যিটো পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ গছৰ পৰা উৎপন্ন হোৱা ফল, আৰু ইয়াৰ ওজন ৫০ কিলোগ্ৰাম পৰ্যন্ত হ’ব পাৰে। ফল পকিলে সেউজীয়া বা হালধীয়া হয়, আৰু পকিলে হালধীয়া বা কমলা ৰঙৰ হয়। ফলৰ মাংস মিঠা আৰু সুগন্ধিযুক্ত, ইয়াৰ এক অনন্য সোৱাদ যিটোক প্ৰায়ে কল, আনাৰস, আমৰ সংমিশ্ৰণ বুলি বৰ্ণনা কৰা হয়। সাধাৰণতে এই ফল সতেজকৈ খোৱা হয় যদিও বিভিন্ন খাদ্য যেনে তৰকাৰী, ষ্টু, ডেজাৰ্ট আদিতো ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।
ইয়াৰ ফলৰ উপৰিও কঠাল গছৰ আন বহুতো ব্যৱহাৰ আছে। গছৰ কাঠ শক্তিশালী আৰু টেকসই, আৰু ইয়াক আচবাব, নিৰ্মাণ, আৰু অন্যান্য কাঠৰ কামত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। গছৰ পাত পশুধনৰ খাদ্য হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ বাকলি পৰম্পৰাগত চিকিৎসাত ডায়েৰিয়া, জ্বৰ, ছালৰ সংক্ৰমণ আদি বিভিন্ন ৰোগৰ চিকিৎসাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
বিভিন্ন ধৰণৰ মাটি আৰু জলবায়ুত লাভৱান হোৱাৰ ক্ষমতা, আৰু কীট-পতংগ আৰু ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ বাবেও কঁঠাল গছক মূল্যৱান বুলি কোৱা হয়। ইয়াৰ ফলত ই বিশ্বৰ বহু ঠাইত বিশেষকৈ ভাৰত, বাংলাদেশ, আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ শস্য হিচাপে পৰিগণিত হয়, য’ত ই বহু কৃষকৰ বাবে খাদ্য আৰু আয়ৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎস।
সামগ্ৰিকভাৱে কঁঠাল গছ এবিধ গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু বহুমুখী গছ যিয়ে মানুহ আৰু পৰিৱেশ উভয়ৰে বাবে বিভিন্ন ধৰণৰ উপকাৰ সাধন কৰে। ইয়াৰ বৃহৎ আৰু সুস্বাদু ফলৰ লগতে ইয়াৰ মূল্যৱান কাঠ আৰু ঔষধি গুণে ইয়াক বিশ্বৰ বহু ঠাইত অতি মূল্যৱান সম্পদ হিচাপে গঢ়ি তুলিছে।