জাতিঃ কুকুৰ এবিধ চাৰিঠেঙীয়া পোহনীয় জন্তু হোৱাৰ লগতে ই প্ৰভাৱশালী জন্তু। পৃথিৱীৰ প্ৰায় প্ৰতিখন দেশতে বেলেগ বেলেগ ধৰণৰ কুকুৰ দেখা পোৱা যায়। মতাক ঢেকুৰা মাইকীক ঢেকুৰা বোলে হয়। ই দেশী, বিলাতী, ভুটীয়া এলচেচিয়ান আদি অনেক প্ৰকাৰৰ জাত কুকুৰ থাকে।
আকৃতিঃ কুকুৰ গোটেই শৰীৰটো নোমোৰে ঢকা থাকে। কিছুমান কুকুৰ নোম দীঘল আৰু কিছুমানৰ নোম চুটি। ইয়াৰ নেজডাল ওপৰলৈ ঘোঁব খাই থাকে। কান দুখন থিয়, কিন্তু কোনো কোনো জাতৰ কুকুৰৰ কাণ তললৈ ওলমি পৰা। ঠেং চাৰিখন লাহী, প্ৰিত ঠেঙত পাঁচটাকৈ নখ আছে। মুখখন জোঙা, ইয়াৰ দাঁত বৰ চোকা। কুকুৰৰ উচ্চতা ১ ফুটৰ পৰা ২ ফুটলৈকে ওখ হয।
বৰণঃ ৰঙা, বগা, কলা, পখৰা আদি নানা বৰণৰ কুকুৰ আছে। ইয়াৰ বেছি ৰঙা, বগা, কলা দেখিবলৈ পোৱা যায়।
খাদ্যঃ কুকুৰে মঙহ খাবলৈ ভাল পায়। ই মানুহে খোৱা প্ৰায় সকলো বস্তুকে খায় ভাল পায়। জুলিয়া বস্তুসমূহ জিভাৰে চেলেকী খায়। আৰু মানুহে খাই ৰোৱা ভাতবোৰ আৰু আবৰ্জনা বস্তুবোৰ কুকুৰে খাই।
প্ৰকৃতিঃ কুকুৰ বৰ প্ৰভুভক্ত আৰু অলপ খোৱা বস্তুতেই সন্তুষ্ট হয়। ইয়াৰ গোন্ধ পোৱা শক্তি বৰ বেছি। ভাগৰ লাগিলে জিভা উলিয়াই দিয়ে আৰু জিভাৰ পৰা পানী পৰে। ই প্ৰায় লৰি লৰি খোজ কাঢ়ে মাইকীয়ে প্ৰতিবাৰত ৪/৬ পোৱালি দিয়ে।
উপকাৰিতাঃ কুকুৰ গোটেই জীৱনত গিৰিহঁতৰ উপকাৰ কৰে। ই ৰাতি ঘৰত পহৰা দিয়ে। ডাঙৰ বিপদতো গৃহস্তক জগাব পাৰে। আজিকালি কুকুৰে চোৰ, ডকাইত আৰু হত্যাকাৰীক ধৰাত সহায় কৰে। মেৰু অঞ্চল তথা বৰফৰ দেশত ইয়াৰ শ্লেজগাড়ী টনায়।
অপকাৰঃ কুকুৰ মানুহক উপকাৰ কৰাৰ লগেত অপকাৰো কৰে। কুকুৰ সহজে পগলা হয়। পগলা কুকুৰে কামুৰিলে মানুহ, গৰু আদিক প্ৰতিষেধক বেজী দিব লাগে। বেজি নিদিলে জলাতঙ্ক ৰোগ হৈ বলীয়া হয় আৰু শেষত মৰে।
মানৱ ইতিহাস আৰু দৈনন্দিন জীৱনত কুকুৰে এক অনন্য স্থান দখল কৰিছে। পোহনীয়া কৰা প্ৰথম প্ৰাণীসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে কুকুৰ বন্য চিকাৰীৰ পৰা নিষ্ঠাবান সংগীলৈ বিকশিত হৈছে, অগণন ধৰণে মানৱতাৰ সেৱা আগবঢ়াইছে। এটা কুকুৰে ভাল আৰু বেয়া সময়ত নিজৰ মালিকৰ কাষত থিয় দিব, প্ৰায়ে অটল বিশ্বাসযোগ্যতা প্ৰদৰ্শন কৰিব।
কুকুৰবোৰ অবিশ্বাস্য উপযোগিতাৰ বাবেও জনাজাত। যুগ যুগ ধৰি পশুপালন, চিকাৰ, ঘৰ পহৰা আদি বিভিন্ন কামৰ বাবে ইহঁতক পালন কৰা হৈছে। আজিও কুকুৰে অনুসন্ধান আৰু উদ্ধাৰ অভিযান, দৃষ্টিশক্তিহীন লোকক পথ প্ৰদৰ্শন, আনকি ৰোগ ধৰা পেলোৱা আদি বিশেষ ভূমিকাত কাম কৰি আহিছে। ইহঁতৰ তীক্ষ্ণ ইন্দ্ৰিয় আৰু বুদ্ধিমত্তাই মানুহে অকলে কৰিব নোৱাৰা কামবোৰ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।
ব্যৱহাৰিক ভূমিকাৰ উপৰিও কুকুৰে মানুহৰ স্বাস্থ্য আৰু মংগল উন্নত কৰাত উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰে। কুকুৰৰ মালিক হ’লে সক্ৰিয় জীৱনশৈলীক উৎসাহিত কৰা হয়, কিয়নো ইহঁতৰ বাবে নিয়মীয়াকৈ খোজ কঢ়া আৰু খেলাৰ সময়ৰ প্ৰয়োজন হয়। তদুপৰি, গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে কুকুৰৰ সৈতে মত বিনিময় কৰিলে মানসিক চাপ কমি যায়, হতাশাৰ লক্ষণসমূহ লাঘৱ হয় আৰু হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যৰ উন্নতি হয়। ঘৰ এখনত তেওঁলোকে যি আনন্দ আৰু হাঁহি আনে সেয়া অনস্বীকাৰ্য।
দায়িত্ব শিকোৱাৰ ক্ষেত্ৰতো কুকুৰৰ গুৰুত্ব আছে। কুকুৰ এটাৰ যত্ন ল’বলৈ খাদ্য আৰু গ্ৰুমিংৰ পৰা আৰম্ভ কৰি প্ৰশিক্ষণ আৰু স্বাস্থ্যসেৱালৈকে দায়বদ্ধতা আৰু প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন। এই দায়িত্বসমূহে মালিকসকলক বিশেষকৈ শিশুসকলক সহানুভূতি, ধৈৰ্য্য, অনুশাসন আদি মূল্যৱান জীৱন দক্ষতা শিকাই।
গুৰুত্বপূৰ্ণ সত্ত্বেও কুকুৰে নিজৰ মংগলৰ বাবে মানুহৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। তেওঁলোকৰ লগত মৰম, যত্ন আৰু সন্মানৰ ব্যৱহাৰ কৰাটো আমাৰ দায়িত্ব। নিৰাপদ ঘৰ, উপযুক্ত পুষ্টি আৰু নিয়মীয়া চিকিৎসাৰ যোগ্য। বিনিময়ত তেওঁলোকে আমাক তেওঁলোকৰ নিঃচৰ্ত মৰম আৰু ভক্তি দিয়ে।
সামৰণিত ক’ব পাৰি যে কুকুৰ পোহনীয়া জন্তুতকৈ বহু বেছি—এইবোৰ অংশীদাৰ, ৰক্ষক আৰু বন্ধু। মানৱ জীৱনত ইহঁতৰ তাৎপৰ্য্যক অতিৰঞ্জিত কৰিব নোৱাৰি, কিয়নো ই লাখ লাখ মানুহৰ বাবে আনন্দ, নিৰাপত্তা আৰু উদ্দেশ্য কঢ়িয়াই আনে। এই অবিশ্বাস্য প্ৰাণীবোৰক লালন-পালন আৰু লালন-পালন কৰি আমি যুগ যুগ ধৰি মানুহ আৰু কুকুৰৰ মাজত ভাগ হৈ অহা অনন্য বন্ধনক সন্মান জনাইছো।