প্ৰতিটো জাতিৰ নিৰ্দিষ্ট প্ৰয়োজন
আৰু অৰ্থনৈতিক অৱস্থাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি কেন্দ্ৰীয় বেংকৰ কাম-কাজ দেশভেদে বেলেগ
বেলেগ হয়। কিন্তু কেন্দ্ৰীয় বেংকৰ কিছুমান প্ৰাথমিক কাম সাধাৰণতে হ’ল-
১. মুদ্ৰানীতিঃ কেন্দ্ৰীয় বেংকৰ
অন্যতম প্ৰধান কাম হ’ল অৰ্থনীতিৰ ধনৰ যোগান আৰু ঋণৰ অৱস্থা নিয়ন্ত্ৰণ আৰু
পৰিচালনা কৰা। ইয়াক বিভিন্ন সঁজুলিৰ জৰিয়তে কৰা হয় যেনে সুতৰ হাৰ নিৰ্ধাৰণ, সংৰক্ষিত
বনাঞ্চলৰ প্ৰয়োজনীয়তা, আৰু মুক্ত বজাৰৰ কাৰ্য্যকলাপ। লক্ষ্য হৈছে মূল্যৰ
স্থিতিশীলতা, অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধি, আৰু সম্পূৰ্ণ নিয়োগ লাভ কৰা।
২. বেংকিং ব্যৱস্থাৰ নিয়ন্ত্ৰণঃ কেন্দ্ৰীয় বেংকে সাধাৰণতে বেংকিং ব্যৱস্থাৰ নিয়ন্ত্ৰক আৰু তত্বাৱধায়ক হিচাপে
কাম কৰে, যাতে বেংকসমূহে সুস্থ আৰু সুস্থিৰ কাঠামোৰ ভিতৰত কাম কৰাটো নিশ্চিত
কৰে। ইয়াৰ ভিতৰত বেংকিং অনুজ্ঞাপত্ৰৰ তদাৰক কৰা, নূন্যতম সংৰক্ষিত প্ৰয়োজনীয়তা
নিৰ্ধাৰণ কৰা, আৰু বেংকসমূহে সঠিক বিপদ ব্যৱস্থাপনা পদ্ধতি অনুসৰণ কৰাটো নিশ্চিত
কৰিবলৈ নিয়মীয়াকৈ বেংক পৰিদৰ্শন কৰা আদি অন্তৰ্ভুক্ত।
৩. মুদ্ৰা জাৰি কৰাঃ কেন্দ্ৰীয়
বেংকসমূহে মুদ্ৰা ছপা আৰু বিতৰণৰ দায়িত্ব লয়, য’ত প্ৰচলিত মুদ্ৰাৰ পৰিমাণ
নিৰ্ধাৰণ আৰু বিনিময় হাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰা আদি অন্তৰ্ভুক্ত।
৪. বৈদেশিক মুদ্ৰাৰ মজুতৰ
ব্যৱস্থাপনাঃ কেন্দ্ৰীয় বেংকত প্ৰায়ে বিদেশী মুদ্ৰাৰ বৃহৎ মজুত থাকে, যিবোৰ বৈদেশিক
মুদ্ৰাৰ বজাৰত স্থিতিশীলতা বজাই ৰাখিবলৈ আৰু ঘৰুৱা মুদ্ৰাৰ মূল্য সমৰ্থন কৰিবলৈ
ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
৫. শেষ উপায়ৰ ঋণদাতা হিচাপে কাম
কৰাঃ বিত্তীয় সংকট বা লিকুইডিটিৰ নাটনিৰ সময়ত কেন্দ্ৰীয় বেংকে শেষ উপায়ৰ
ঋণদাতা হিচাপে কাম কৰিব পাৰে, ব্যৱস্থাগত পতন ৰোধ কৰিবলৈ বেংক আৰু অন্যান্য বিত্তীয়
প্ৰতিষ্ঠানক ঋণ প্ৰদান কৰিব পাৰে।
৬. অৰ্থনৈতিক গৱেষণা আৰু বিশ্লেষণ
চলোৱাঃ কেন্দ্ৰীয় বেংকসমূহে অৰ্থনীতিৰ বিষয়ে ভালদৰে বুজিবলৈ আৰু মুদ্ৰানীতিৰ
সিদ্ধান্তসমূহৰ বিষয়ে অৱগত কৰিবলৈ প্ৰায়ে অৰ্থনৈতিক গৱেষণা আৰু বিশ্লেষণ গ্ৰহণ
কৰে।
সামগ্ৰিকভাৱে কেন্দ্ৰীয় বেংক যিকোনো আধুনিক অৰ্থনীতিৰ এক জটিল প্ৰতিষ্ঠান, যিয়ে বিত্তীয় স্থিতিশীলতা বজাই ৰখা, মুদ্ৰাস্ফীতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা, অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত মূল ভূমিকা পালন কৰে।