বিশ্বকৰ্মা পূজা, যাক বিশ্বকৰ্মা জয়ন্তী বুলিও কোৱা হয়, বাৰ্ষিক হিন্দু উৎসৱ, য’ত দেৱতাসকলৰ ঐশ্বৰিক স্থপতি আৰু শিল্পী ভগৱান বিশ্বকৰ্মাক উদযাপন কৰা হয়। বিশ্বকৰ্মা পূজাৰ ইতিহাস আৰু উৎপত্তি প্ৰাচীন হিন্দু গ্ৰন্থ আৰু শাস্ত্ৰৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি।
বিশ্বকৰ্মা পূজাৰ চমু ইতিহাস আগবঢ়ালোঁ:
প্ৰাচীন শিপাঃ ভগৱান বিশ্বকৰ্মাৰ পূজাৰ প্ৰাচীন শিপা হিন্দু ধৰ্মৰ পৰাই আছে। হিন্দু ধৰ্মৰ অন্যতম পুৰণি পবিত্ৰ গ্ৰন্থ ঋগবেদত ভগৱান বিশ্বকৰ্মাৰ উল্লেখ আছে, য’ত তেওঁক বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড সৃষ্টিৰ দায়িত্বত থকা ঐশ্বৰিক স্থপতি আৰু অভিযন্তা হিচাপে শ্ৰদ্ধা কৰা হৈছে।
ঐতিহাসিক গ্ৰন্থ: মহাভাৰত আৰু পুৰাণ আদি বিভিন্ন হিন্দু শাস্ত্ৰ আৰু মহাকাব্যতো বিশ্বকৰ্মাৰ তাৎপৰ্যৰ বৰ্ণনা পোৱা যায়। এই গ্ৰন্থসমূহে দেৱতাৰ ৰাজপ্ৰসাদ আৰু বাহন নিৰ্মাণত তেওঁৰ ভূমিকা আৰু ঐশ্বৰিক অস্ত্ৰ সৃষ্টিৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ কাৰুকাৰ্য্যক উজ্জ্বল কৰি তুলিছে।
সাংস্কৃতিক আৰু আঞ্চলিক প্ৰভাৱঃ সময়ৰ লগে লগে বিশ্বকৰ্মাৰ প্ৰতি থকা শ্ৰদ্ধা আৰু বিশ্বকৰ্মা পূজা উদযাপন ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ সাংস্কৃতিক আৰু ধৰ্মীয় পৰম্পৰাৰ অবিচ্ছেদ্য অংগ হৈ পৰিল। বিশেষকৈ পশ্চিম বংগ, কৰ্ণাটক, ওড়িশা আদি কাৰুকাৰ্য্য আৰু উদ্যোগৰ প্ৰবল পৰম্পৰা থকা ৰাজ্যসমূহত এই উৎসৱৰ বিশিষ্ট।
ঐতিহাসিক তথ্য: ঐতিহাসিক তথ্য অনুসৰি ভাৰতত বিশ্বকৰ্মা পূজা যুগ যুগ ধৰি পালন কৰা হৈছিল। পৰম্পৰাগতভাৱে শিল্পী, শিল্পী আৰু কাৰখানাৰ শ্ৰমিকসকলে নিজৰ পেছাত ব্যৱহাৰ কৰা সঁজুলি আৰু যন্ত্ৰপাতিসমূহক সন্মান জনাই পালন কৰিছিল।
আধুনিক পৰ্যবেক্ষণঃ সমসাময়িক সময়ত বিশ্বকৰ্মা পূজাৰ বিকাশ ঘটিছে আৰু উদ্যোগিক কেন্দ্ৰ আৰু কৰ্মশালাত ইয়াক অতি উৎসাহেৰে পালন কৰা হয়। ইয়াক বিভিন্ন অঞ্চলত বিভিন্ন তাৰিখত পালন কৰা হয়, সাধাৰণতে হিন্দু কেলেণ্ডাৰ অনুসৰি ১৭ বা ১৮ ছেপ্টেম্বৰত পৰে।
ৰীতি-নীতিঃ এই উৎসৱত ভগৱান বিশ্বকৰ্মাৰ মূৰ্তি বা প্ৰতিমূৰ্তি পূজা কৰা হয়, প্ৰায়ে কৰ্মশালা আৰু কাৰখানাত স্থাপন কৰা হয়। শিল্পী আৰু শ্ৰমিকসকলে প্ৰাৰ্থনা কৰে, নিজৰ সঁজুলি আৰু যন্ত্ৰপাতি সজাই, নিজৰ কামত সফলতা আৰু সমৃদ্ধিৰ বাবে আশীৰ্বাদ বিচাৰে। উদযাপনৰ সময়ত বিশেষ পূজা, আৰতি (দীপসহ অনুষ্ঠান), প্ৰসাদ (পবিত্ৰ নৈবেদ্য) বিতৰণ আদি সাধাৰণ কথা।
সামূহিক আৰু সামাজিক বন্ধনঃ বিশ্বকৰ্মা পূজাই শিল্পী আৰু শ্ৰমিকৰ মাজত সামূহিক আৰু সামাজিক বন্ধনৰ অনুভূতি গঢ়ি তোলে। তেওঁলোকে একত্ৰিত হৈ নিজৰ দক্ষতা আৰু জীৱিকাৰ বাবে কৃতজ্ঞতা প্ৰকাশ কৰাৰ লগতে পৰিয়াল আৰু সহকৰ্মীসকলৰ মংগলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰাৰ সময়।
সামৰণিত ক’বলৈ গ’লে বিশ্বকৰ্মা পূজাৰ হিন্দু ধৰ্মত এক চহকী ঐতিহাসিক আৰু সাংস্কৃতিক তাৎপৰ্য আছে। ইয়াত ঐশ্বৰিক স্থপতি আৰু শিল্পী ভগৱান বিশ্বকৰ্মাক সন্মান জনোৱাৰ লগতে শিপিনী আৰু শ্ৰমিকসকলে নিজৰ কৰ্মত সফলতা আৰু সমৃদ্ধিৰ বাবে আশীৰ্বাদ বিচাৰি উদযাপন কৰে। সময়ৰ লগে লগে ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত ই এক উল্লেখযোগ্য সাংস্কৃতিক আৰু ধৰ্মীয় উৎসৱলৈ পৰিণত হৈছে।