সমাজত শিক্ষকৰ মৰ্যাদা এটা সংস্কৃতি, দেশ, যুগভেদে বেলেগ বেলেগ। সাধাৰণতে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক জ্ঞান, দক্ষতা আৰু মূল্যবোধ প্ৰদান কৰি ভৱিষ্যত গঢ় দিয়াত শিক্ষকসকলে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। কিন্তু তেওঁলোকে লাভ কৰা সন্মান, স্বীকৃতি আৰু মৰ্যাদাৰ মাত্ৰা কেইবাটাও কাৰকৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি যথেষ্ট পৃথক হ’ব পাৰে:
সাংস্কৃতিক মূল্যবোধঃ কিছুমান সংস্কৃতিত শিক্ষাবিদসকল অতিশয় শ্ৰদ্ধা আৰু সন্মানীয় পদবীত থাকে, প্ৰায়ে জ্ঞান আৰু প্ৰজ্ঞাৰ ৰক্ষক হিচাপে দেখা যায়। আন সংস্কৃতিত বিভিন্ন সামাজিক বা অৰ্থনৈতিক কাৰকৰ বাবে তেওঁলোকৰ মৰ্যাদা ইমান উচ্চ নহ’বও পাৰে।
শিক্ষা ব্যৱস্থা: এখন দেশৰ শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ গাঁথনি আৰু গুণগত মানেই শিক্ষকসকলক কেনেদৰে গ্ৰহণ কৰা হয় তাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। যিবোৰ দেশত শিক্ষাৰ মূল্য অতি বেছি আৰু ভালদৰে পুঁজিৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়, সেইবোৰ দেশত শিক্ষকৰ মৰ্যাদা অধিক হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি।
আৰ্থ-সামাজিক কাৰক: এখন সমাজৰ অৰ্থনৈতিক অৱস্থাই শিক্ষকৰ মৰ্যাদাত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। কোনো ঠাইত পাঠদানৰ ক্ষতিপূৰণ ভাল হ’ব পাৰে আৰু শীৰ্ষ প্ৰতিভাক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰি, আনহাতে কোনো ঠাইত কম দৰমহা আৰু কৰ্ম পৰিস্থিতিৰ দুৰ্বলতাই শিক্ষকৰ মৰ্যাদা কম হোৱাত অৰিহণা যোগাব পাৰে।
চৰকাৰী নীতিঃ শিক্ষা সম্পৰ্কীয় চৰকাৰী নীতি-নিয়মসমূহে শিক্ষকৰ সামগ্ৰিক ধাৰণাত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। শিক্ষাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া আৰু শিক্ষকসকলক সহায় আগবঢ়োৱা নীতিয়ে তেওঁলোকৰ মৰ্যাদা উন্নীত কৰিব পাৰে।
সংবাদ মাধ্যম আৰু জনসাধাৰণৰ ধাৰণা: সংবাদ মাধ্যমত শিক্ষকসকলক কেনেকৈ চিত্ৰিত কৰা হয় আৰু জনসাধাৰণে তেওঁলোকৰ ভূমিকাক কেনেদৰে গ্ৰহণ কৰে, ই তেওঁলোকৰ সমাজৰ মৰ্যাদা গঢ় দিব পাৰে। ইতিবাচক চিত্ৰণে তেওঁলোকৰ স্থান বৃদ্ধি কৰিব পাৰে, আনহাতে নেতিবাচক কু-সংস্কাৰে ইয়াক হ্ৰাস কৰিব পাৰে।
পেছাদাৰী বিকাশ আৰু প্ৰশিক্ষণ: যিবোৰ দেশত শিক্ষকৰ পেছাদাৰী বিকাশ আৰু প্ৰশিক্ষণত বিনিয়োগ কৰা হয়, সেইবোৰ দেশে নিজৰ শিক্ষাবিদৰ প্ৰতি অধিক সন্মান দিয়াৰ প্ৰৱণতা থাকে। পাঠদান পদ্ধতি আৰু বিষয়ৰ জ্ঞানৰ নিৰন্তৰ উন্নতিৰ ফলত উচ্চ মৰ্যাদা পোৱা যাব পাৰে।
বিশ্বব্যাপী প্ৰসংগঃ শিক্ষাৰ বিশ্বব্যাপী প্ৰৱণতাৰ দ্বাৰাও শিক্ষকৰ মৰ্যাদা প্ৰভাৱিত হ’ব পাৰে। শিক্ষাৰ গুৰুত্বৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্বীকৃতিয়ে শিক্ষকসকলক কেনেদৰে মূল্য দিয়া হয় আৰু কেনে ব্যৱহাৰ কৰা হয় তাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।
শিক্ষক সংঘ আৰু অধিবক্তাঃ শিক্ষক সংঘ আৰু অধিবক্তা গোটে শিক্ষকৰ অধিকাৰ আৰু মৰ্যাদা বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত উল্লেখযোগ্য ভূমিকা ল’ব পাৰে। শক্তিশালী সংঘই উন্নত কৰ্ম পৰিস্থিতি আৰু ক্ষতিপূৰণৰ আলোচনাত সহায় কৰিব পাৰে।
শিক্ষাত উদ্ভাৱন: শৈক্ষিক উদ্ভাৱন আৰু গৱেষণাৰ ক্ষেত্ৰত আগৰণুৱা শিক্ষকসকলে ক্ষেত্ৰখনলৈ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ বাবে অধিক স্বীকৃতি লাভ কৰিব পাৰে।
লিংগ গতিশীলতা: শিক্ষকৰ লিংগইও কিছুমান বিশেষ সমাজত তেওঁলোকৰ মৰ্যাদাক প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে, কিয়নো পৰম্পৰাগতভাৱে মহিলা প্ৰধান বৃত্তিসমূহক কম মূল্য দিয়া হ’ব পাৰে।
সামগ্ৰিকভাৱে শিক্ষকৰ মৰ্যাদা জটিল আৰু বহুমুখী। বহু সমাজত শিক্ষকসকলক ব্যক্তি আৰু সমাজৰ বিকাশত অপৰিহাৰ্য অৱদানকাৰী হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে যদিও শিক্ষকসকলক যাতে পৰ্যাপ্ত মূল্য দিয়া হয়, সমৰ্থন কৰা হয়, ভৱিষ্যত গঢ় দিয়াত তেওঁলোকৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাৰ ক্ষতিপূৰণ দিয়া হয়, তাৰ বাবে বহু ঠাইত এতিয়াও কাম কৰিবলগীয়া আছে।