পানীজনিত ৰোগ হ’ল খোৱাপানী, বিনোদনমূলক পানী বা অনাময়ৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা পানীকে ধৰি দূষিত পানীৰ উৎসৰ জৰিয়তে সংক্ৰমিত হোৱা ৰোগ। এই ৰোগবোৰ বেক্টেৰিয়া, ভাইৰাছ, পৰজীৱী আদি ৰোগ সৃষ্টিকাৰী অণুজীৱৰ দ্বাৰা হয় যিবোৰ পানীত ফুলি উঠিব পাৰে আৰু গ্ৰহণ কৰিলে বা দূষিত পানীৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিলে মানুহক সংক্ৰমিত কৰিব পাৰে। বিশেষকৈ য’ত বিশুদ্ধ আৰু নিৰাপদ খোৱাপানী আৰু অনাময় ব্যৱস্থাৰ সুবিধা সীমিত, তেনে ক্ষেত্ৰত বিশ্বৰ বহু ঠাইত পানীজনিত ৰোগসমূহ জনস্বাস্থ্যৰ বাবে এক উল্লেখযোগ্য চিন্তাৰ বিষয়। পানীৰ দ্বাৰা হোৱা কিছুমান সাধাৰণ ৰোগৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা হ’ল:
কলেৰাঃ কলেৰা ভাইব্ৰিয়া কলেৰা বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা হয়। ইয়াৰ ফলত তীব্ৰ ডায়েৰিয়া আৰু বমি হয়, যাৰ ফলত দ্ৰুত পানীলগা আৰু ইলেক্ট্ৰলাইটৰ ভাৰসাম্যহীনতা হয়। পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা আৰু দূষিত খোৱাপানী থকা অঞ্চলত কলেৰা দ্ৰুতগতিত বিয়পিব পাৰে।
ডিচেণ্ট্ৰি: ডিচেণ্ট্ৰিৰ বৈশিষ্ট্য হ’ল অন্ত্ৰৰ প্ৰদাহ আৰু তীব্ৰ ডায়েৰিয়া, প্ৰায়ে তেজ বা শ্লেষ্মা। শ্বিগেলা বেক্টেৰিয়া আৰু এন্টাম’বা হিষ্ট’লাইটিকা নামৰ পৰজীৱীকে ধৰি বিভিন্ন ৰোগ সৃষ্টিকাৰী জীৱাণুৰ দ্বাৰা ইয়াৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে।
টাইফয়েড জ্বৰঃ টাইফয়েড জ্বৰ ছালমনেলা টাইফি বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা হয়। ইয়াৰ ফলত অধিক জ্বৰ, পেটৰ বিষ, গেষ্ট্ৰাইটিছৰ লক্ষণ দেখা দিয়ে। দূষিত পানী বা খাদ্য সংক্ৰমণৰ এক সাধাৰণ ধৰণ।
হেপাটাইটিছ এ: হেপাটাইটিছ এ হৈছে ভাইৰাছৰ সংক্ৰমণ যিয়ে যকৃতত প্ৰভাৱ পেলায়। হেপাটাইটিছ এ ভাইৰাছৰ দ্বাৰা দূষিত পানী বা খাদ্য গ্ৰহণৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত হয়। লক্ষণসমূহ হ’ল জণ্ডিচ, ভাগৰুৱা, পেটৰ বিষ।
Cryptosporidiosis: প্ৰ’ট’জ’য়া পৰজীৱী (Cryptosporidium) ৰ দ্বাৰা এই পানীজনিত ৰোগ হয়। ইয়াৰ ফলত ডায়েৰিয়া আৰু পেটৰ ক্ৰেম্পকে ধৰি গেষ্ট্ৰাইটিছৰ লক্ষণ দেখা দিব পাৰে। বিশেষকৈ চুইমিং পুলৰ দৰে বিনোদনমূলক পানীৰ পৰিৱেশত ক্ৰিপ্ট’স্প’ৰিডিঅ’ছিছ সমস্যাজনক।
জিয়াৰ্ডিয়াছিছঃ জিয়াৰ্ডিয়াচিছ পৰজীৱী জিয়াৰ্ডিয়া লেম্বলিয়া (Giardia lamblia)ৰ দ্বাৰা হয়। ইয়াৰ ফলত ডায়েৰিয়া, পেটৰ ক্ৰেম্প, পেট ফুলা আদি লক্ষণ দেখা দিয়ে। দূষিত পানী খোৱাৰ জৰিয়তে বা বিনোদনমূলক পানীৰ কামৰ জৰিয়তে জিয়াৰ্ডিয়াছিছ ৰোগত আক্ৰান্ত হ’ব পাৰে।
Amoebic Dysentery: প্ৰ’ট’জ’য়া পৰজীৱী Entamoeba histolytica ৰ দ্বাৰা এই ৰোগ হয়। ইয়াৰ ফলত তীব্ৰ ডায়েৰিয়া, পেটৰ বিষ, আনকি যকৃতৰ ফোঁহাও হ’ব পাৰে। দূষিত পানী বা খাদ্য সংক্ৰমণৰ প্ৰধান উৎস।
ৰ’টাভাইৰাছ সংক্ৰমণ: সমগ্ৰ বিশ্বতে সৰু ল’ৰা-ছোৱালীৰ তীব্ৰ ডায়েৰিয়া হোৱাৰ এটা সাধাৰণ কাৰণ ৰোটাভাইৰাছ। ই মলৰ দ্বাৰা দূষিত পানীৰ জৰিয়তে বিয়পিব পাৰে আৰু উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ শিশুৰ মৃত্যুৰ এক প্ৰধান কাৰণ।
শ্বিষ্টোছ’মিয়াছিছ: শামুক জ্বৰ বুলিও কোৱা হয়, স্কিষ্ট’ছ’মিয়াছিছ স্কিষ্ট’ছ’ম নামেৰে জনাজাত পৰজীৱী কৃমিৰ দ্বাৰা হয়। দূষিত মিঠা পানীৰ উৎস থকা অঞ্চলত ই প্ৰচলিত আৰু ইয়াৰ ফলত যকৃত, মূত্ৰাশয়, অন্ত্ৰৰ ক্ষতিকে ধৰি দীৰ্ঘদিনীয়া স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে।
ই.কলাই সংক্ৰমণঃ ইস্কেৰচিয়া কলাই (ই.কলাই) বেক্টেৰিয়াৰ কিছুমান প্ৰজাতি দূষিত পানী বা খাদ্যৰ জৰিয়তে গ্ৰহণ কৰিলে গেষ্ট্ৰাইটিছৰ ৰোগ হ’ব পাৰে। ইয়াৰ লক্ষণসমূহ হ’ল ডায়েৰিয়া আৰু পেটৰ ক্ৰেম্প।
পানীজনিত ৰোগ প্ৰতিৰোধৰ বাবে বিশুদ্ধ আৰু নিৰাপদ খোৱাপানীৰ সুবিধা উন্নত কৰা, সঠিক অনাময় ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰা, পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ বিষয়ে সজাগতা বৃদ্ধি কৰাটো জড়িত হৈ আছে। পানী পৰিশোধন আৰু বিশুদ্ধকৰণ পদ্ধতিৰ লগতে হেপাটাইটিছ এ আৰু কলেৰাৰ দৰে ৰোগৰ ক্ষেত্ৰত টিকাকৰণ পানীজনিত ৰোগৰ সংক্ৰমণ হ্ৰাস কৰাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ কৌশল।