একচেটিয়া বজাৰ কাক বোলে

একচেটিয়া বজাৰ হ’ল এনে এক প্ৰকাৰৰ বজাৰ গাঁথনি য’ত কোনো নিৰ্দিষ্ট সামগ্ৰী বা সেৱাৰ বাবে একক বিক্ৰেতা বা উৎপাদকে সমগ্ৰ বজাৰখনতে আধিপত্য বিস্তাৰ কৰে। এই পৰিস্থিতিত একচেটিয়া ব্যৱসায়ীৰ যোগান, মূল্য নিৰ্ধাৰণ আৰু বিক্ৰীৰ চৰ্তসমূহৰ ওপৰত যথেষ্ট নিয়ন্ত্ৰণ থাকে, যাৰ ফলত প্ৰায়ে সীমিত বা কোনো প্ৰতিযোগিতা নহয়। এই বজাৰৰ গাঁথনি তেতিয়াই উদ্ভৱ হয় যেতিয়া প্ৰৱেশৰ বাধাই অন্য প্ৰতিষ্ঠানক উদ্যোগটোত প্ৰৱেশ কৰাত বাধা দিয়ে, যাৰ ফলত একচেটিয়া ব্যৱসায়ীয়ে একমাত্ৰ প্ৰদানকাৰী হিচাপে কাম কৰিব পাৰে।

একচেটিয়া বজাৰৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ:

  1. একক বিক্ৰেতা:কোনো সামগ্ৰী বা সেৱাৰ যোগান নিয়ন্ত্ৰণ কৰা এজন উৎপাদক বা বিক্ৰেতাইহে।
  2. বন্ধ বিকল্প নাই: একচেটিয়া ব্যৱসায়ীয়ে আগবঢ়োৱা সামগ্ৰী বা সেৱাৰ কোনো ঘনিষ্ঠ বিকল্প নাথাকে, যাৰ ফলত গ্ৰাহকসকল একচেটিয়া ব্যৱসায়ীজনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল হৈ পৰে।
  3. প্ৰৱেশৰ উচ্চ বাধা: উল্লেখযোগ্য বাধা, যেনে উচ্চ ষ্টাৰ্টআপ খৰচ, আইনী নিষেধাজ্ঞা, বা জটিল সম্পদৰ নিয়ন্ত্ৰণে অন্য প্ৰতিষ্ঠানসমূহক বজাৰত প্ৰৱেশ কৰাত বাধা দিয়ে।
  4. মূল্য নিৰ্মাতা: একচেটিয়া ব্যৱসায়ীজনৰ দাম নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ ক্ষমতা আছে, কিয়নো তেওঁলোকে কোনো প্ৰত্যক্ষ প্ৰতিযোগিতাৰ সন্মুখীন নহয়। অৱশ্যে গ্ৰাহকৰ চাহিদাৰ দ্বাৰা এতিয়াও দাম প্ৰভাৱিত হৈ আছে।
  5. প্ৰতিযোগিতাৰ অভাৱ: বজাৰত কোনো প্ৰতিযোগিতা নাই, একচেটিয়া ব্যৱসায়ীক যোগান আৰু বিতৰণৰ ওপৰত সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ দিছে।
  6. নিষিদ্ধ গ্ৰাহকৰ পছন্দ: গ্ৰাহকৰ হাতত বিকল্প কম বা নাই, যাৰ ফলত দাম বৃদ্ধি বা গুণগত মান হ্ৰাস পাব পাৰে।

একচেটিয়া বজাৰৰ উদাহৰণ:

  1. প্ৰাকৃতিক একচেটিয়া অধিকাৰ: যিবোৰ উদ্যোগত আন্তঃগাঁথনিৰ ব্যয় বেছি হয়, সেইবোৰে এটা প্ৰতিষ্ঠানক চলাবলৈ অধিক কাৰ্যক্ষম কৰি তোলে, যেনে বিদ্যুৎ বা পানী যোগান।
  2. চৰকাৰী অনুমোদিত একচেটিয়া অধিকাৰ: কিছুমান একচেটিয়া অধিকাৰ চৰকাৰৰ দ্বাৰা সৃষ্টি বা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়, যেনে কিছুমান দেশত ডাক সেৱা।
  3. প্ৰযুক্তিগত একচেটিয়া অধিকাৰ: অনন্য প্ৰযুক্তি বা পেটেণ্ট থকা কোম্পানীয়ে সাময়িকভাৱে বজাৰত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিব পাৰে, যেনে পেটেণ্টযুক্ত ঔষধ থকা ঔষধ কোম্পানী।

একচেটিয়া বজাৰৰ সুবিধাসমূহ:

  1. স্কেলৰ অৰ্থনীতি: বৃহৎ পৰিসৰৰ উৎপাদনৰ ফলত গ্ৰাহকৰ বাবে গড় খৰচ কম হ’ব পাৰে আৰু সম্ভাৱ্যভাৱে মূল্য কম হ’ব পাৰে।
  2. স্থিৰতা: একচেটিয়া ব্যক্তিসকলে সামগ্ৰী বা সেৱাৰ সুস্থিৰ যোগান নিশ্চিত কৰিব পাৰে।
  3. উদ্ভাৱন: উচ্চ লাভৰ একচেটিয়া ব্যৱসায়ীসকলে গৱেষণা আৰু উন্নয়নত বিনিয়োগ কৰিব পাৰে।

একচেটিয়া বজাৰৰ অসুবিধাসমূহ:

  1. উচ্চ মূল্য: প্ৰতিযোগিতাৰ অভাৱে গ্ৰাহকৰ বাবে প্ৰায়ে মূল্যবৃদ্ধিৰ সৃষ্টি কৰে।
  2. গুণগত মান হ্ৰাস: প্ৰতিযোগিতা অবিহনে একচেটিয়া ব্যৱসায়ীসকলৰ পণ্যৰ মান বজাই ৰখা বা উন্নত কৰাৰ বাবে শক্তিশালী প্ৰৰোচনা নাথাকিবও পাৰে।
  3. অদক্ষতা: একচেটিয়া অধিকাৰৰ ফলত আবণ্টন আৰু উৎপাদনশীল অদক্ষতাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে, কিয়নো গ্ৰাহকৰ কল্যাণৰ পৰা সৰ্বাধিক লাভৰ দিশলৈ মনোযোগ স্থানান্তৰিত হয়।
  4. গ্ৰাহক শোষণ: গ্ৰাহকৰ হাতত বিকল্প কম থাকে আৰু প্ৰতিকূল চৰ্ত গ্ৰহণ কৰিবলগীয়া হ’ব পাৰে।

একচেটিয়া বজাৰে কিছুমান বিশেষ ক্ষেত্ৰত সমাজক উপকৃত কৰিব পাৰে, যেনে অত্যাৱশ্যকীয় উপযোগীতা প্ৰদান কৰা প্ৰাকৃতিক একচেটিয়া ব্যৱসায়, কিন্তু ইয়াৰ বাবে প্ৰায়ে শোষণ ৰোধ কৰিবলৈ আৰু ন্যায্য পদ্ধতি নিশ্চিত কৰিবলৈ নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰয়োজন হয়।

    Leave a Comment