বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়া আৰু উৎসৰ জৰিয়তে পানীৰ দূষণ হ’ব পাৰে, যাৰ ফলত পানী যোগানত প্ৰদূষক বা অশুদ্ধিৰ উপস্থিতি হ’ব পাৰে। এই দূষক পদাৰ্থই মানুহৰ স্বাস্থ্য আৰু পৰিৱেশৰ ওপৰত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। পানীৰ দূষণৰ কিছুমান সাধাৰণ কাৰণ হ’ল-
- ঔদ্যোগিক নিৰ্গমন: উদ্যোগসমূহে প্ৰায়ে ৰাসায়নিক পদাৰ্থ, গধুৰ ধাতু আৰু অন্যান্য প্ৰদূষক পদাৰ্থ জলভাগত নিৰ্গত কৰে। উৎপাদন প্ৰক্ৰিয়া আৰু ঔদ্যোগিক আৱৰ্জনাসমূহৰ পৰা ওলোৱা পানীয়ে ওচৰৰ পানীৰ উৎসসমূহ দূষিত কৰিব পাৰে।
- কৃষিৰ পৰা বৈ যোৱা পানী: কৃষিত ব্যৱহৃত কীটনাশক, ঘাঁহনিনাশক, সাৰ বৰষুণ আৰু জলসিঞ্চনৰ দ্বাৰা জলভাগত ধুই পেলাব পাৰি, যাৰ ফলত দূষিত হয়। এই ৰাসায়নিক পদাৰ্থবোৰে পানীৰ গুণাগুণত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে আৰু জলজ জীৱৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে।
- নলা আৰু বর্জ্য পানী: অনুচিতভাৱে পৰিশোধন কৰা বা অপৰিশোধিত নলা আৰু বর্জ্য পানীয়ে পানীৰ উৎসত ৰোগ সৃষ্টিকাৰী জীৱাণু, জৈৱিক পদাৰ্থ আৰু পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ প্রৱেশ কৰি পানীজনিত ৰোগ আৰু ইউট্ৰফিকেচনৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।
- খনন কাৰ্য্যকলাপ: খনন কাৰ্য্যই সীহ, পাৰা, কেডমিয়ামৰ দৰে গধুৰ ধাতু জলভাগত নিৰ্গত কৰি পৃষ্ঠ আৰু ভূগৰ্ভস্থ পানী দুয়োটাকে দূষিত কৰিব পাৰে।
- লেণ্ডফিল লিচেট: লেণ্ডফিলত লিচেট উৎপন্ন কৰিব পাৰি, যিটো পেলনীয়া পদাৰ্থৰ পচনৰ পৰা গঠিত তৰল পদাৰ্থ, য’ত বিভিন্ন ধৰণৰ দূষক পদাৰ্থ থাকে। সঠিকভাৱে পৰিচালনা নকৰিলে লেণ্ডফিলৰ লিচেট ভূগৰ্ভস্থ পানীত সোমাই যাব পাৰে।
- তেল আৰু ইন্ধন নিৰ্গত হোৱা: পৰিবহণ বা উদ্যোগিক সুবিধাৰ পৰাই হওক বা ঔদ্যোগিক সুবিধাৰ পৰাই হওক আকস্মিকভাৱে তেল আৰু ইন্ধন নিৰ্গত হ’লে হাইড্ৰ’কাৰ্বন নিৰ্গত হ’ব পাৰে যিয়ে জলভাগ দূষিত কৰে।
- প্ৰাকৃতিক দূষক: কিছুমান প্ৰাকৃতিক পদাৰ্থ যেনে আৰ্ছেনিক, ৰেডন, ফ্ল’ৰাইড, ভূগৰ্ভস্থ পানী আৰু পৃষ্ঠীয় পানীত এনে মাত্ৰাত দেখা দিব পাৰে যিটো মানুহৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে ক্ষতিকাৰক।
- চহৰৰ ধুমুহাৰ পানীৰ সোঁত: চহৰ অঞ্চলত বৰষুণৰ পানীৰ বৈ যোৱা পানীয়ে জলভাগলৈ নিষ্কাশন কৰাৰ আগতে পথ, পাৰ্কিং লট আৰু অন্যান্য পৃষ্ঠৰ পৰা তেল, গধুৰ ধাতু, আৰু ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ দৰে প্ৰদূষকসমূহ তুলি ল’ব পাৰে।
- বায়ুমণ্ডলীয় নিক্ষেপ: বায়ুমণ্ডলীয় প্ৰদূষক, যেনে এচিড বৰষুণ বা বায়ুমণ্ডলৰ কণাবোৰ জলভাগত জমা হ’ব পাৰে, যাৰ ফলত পানীৰ গুণাগুণ আৰু জলজ পৰিৱেশ তন্ত্ৰত প্ৰভাৱ পৰে।
- অণুজীৱৰ দূষণ: বেক্টেৰিয়া, ভাইৰাছ আৰু অন্যান্য ৰোগ সৃষ্টিকাৰী জীৱাণু মানুহৰ বা প্ৰাণীৰ আৱৰ্জনা মাধ্যমেৰে পানীৰ উৎসত প্ৰৱেশ কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত পানীজনিত ৰোগৰ সৃষ্টি হয়।
- ঔষধ আৰু ব্যক্তিগত যত্নৰ সামগ্ৰী: ঔষধ আৰু ব্যক্তিগত যত্নৰ সামগ্ৰীৰ অনুচিত নিষ্কাশনে পানী যোগানত ঔষধ আৰু ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ লেখ-জোখ প্ৰৱেশ কৰিব পাৰে।
- অপৰ্যাপ্ত অনাময়: মুকলিত শৌচ কৰা আৰু উপযুক্ত নলা-নৰ্দমা ব্যৱস্থাৰ অনুপস্থিতিকে ধৰি অনাময় ব্যৱস্থাৰ দুৰ্বল পদ্ধতিৰ ফলত পানীৰ উৎসসমূহ মল আৰু ৰোগ সৃষ্টিকাৰী জীৱাণুৰ দ্বাৰা দূষিত হ’ব পাৰে।
- ভূমি ব্যৱহাৰৰ পৰিৱৰ্তন: বনাঞ্চল ধ্বংস, নগৰায়ন, আৰু ভূমি ব্যৱহাৰৰ পৰিৱৰ্তনে প্ৰাকৃতিক নিষ্কাশনৰ ধৰণ সলনি কৰিব পাৰে আৰু পানী দূষণৰ আশংকা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে।
- বিন্দু উৎস প্ৰদূষণ: নিৰ্দিষ্ট স্থানৰ পৰা নিৰ্গমন, যেনে নলা পৰিশোধন প্লাণ্ট বা ঔদ্যোগিক আউটফল, সঠিকভাৱে পৰিচালনা নকৰিলে প্ৰদূষণৰ উল্লেখযোগ্য উৎস হ’ব পাৰে।
- অবিন্দু উৎস প্ৰদূষণ: বিস্তাৰিত উৎস যেনে কৃষি পথাৰ বা উপনগৰীয়া চুবুৰীয়ে প্ৰদূষকৰ বৈ যোৱা আৰু লিচিঙৰ জৰিয়তে পানীৰ দূষণত অৰিহণা যোগাব পাৰে।
পানীৰ দূষণ প্ৰতিৰোধ আৰু প্ৰশমনৰ বাবে নিয়ন্ত্ৰণমূলক ব্যৱস্থা, দায়িত্বশীল ঔদ্যোগিক আৰু কৃষি পদ্ধতি, আৰু আৱৰ্জনা সঠিক ব্যৱস্থাপনাৰ সংমিশ্ৰণ জড়িত হৈ থাকে। জনগোষ্ঠীসমূহৰ বাবে নিৰাপদ আৰু বিশুদ্ধ খোৱাপানী নিশ্চিত কৰিবলৈ পানীৰ উৎসসমূহৰ ওপৰত নিৰীক্ষণ আৰু পৰিশোধন কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয়।