উত্তৰ-পূব ভাৰতত অৱস্থিত ৰাজ্য অসম চহকী আৰু বৈচিত্ৰময় অৰণ্যৰ বাবে পৰিচিত। প্ৰচুৰ বৰষুণ আৰু উৰ্বৰ মাটিৰে এই অঞ্চল ধন্য হোৱাৰ বাবে বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ বনাঞ্চলৰ বৃদ্ধিৰ বাবে অনুকূল পৰিৱেশ। অসমৰ মাটিকালিৰ ২৬,৮৩২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৪.২১%) বনাঞ্চলে আৱৰি আছে। অসমৰ বনাঞ্চলসমূহে ৰাজ্যখনৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট অৰিহণা যোগায় আৰু ইয়াত কিছুমান বিৰল আৰু বিলুপ্তপ্ৰায় প্ৰজাতিৰ লগতে অসংখ্য উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীৰ বাসস্থান। ইয়াত বিভিন্ন ধৰণৰ সৰীসৃপ প্ৰজাতিৰ প্ৰাণী, স্ত্যপায়ী প্ৰাণী, পক্ষী; যেনেদৰে- এশিঙীয়া গঁড়, ধনেশ পক্ষী, নলগাহৰি, দেওঁহাঁহ আদি অসমত দেখিবলৈ পোৱা যায়। এই অৰণ্যসমূহে পৰিৱেশ তন্ত্ৰক সহায় কৰাত, বহুতো উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীক বাসস্থান প্ৰদান কৰাত আৰু অঞ্চলটোৰ সামগ্ৰিক পৰিৱেশ ভাৰসাম্যত অৰিহণা যোগোৱাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। অসম ৰাজ্যৰ কাৰণে প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ লগতে সংস্থাপন সৃষ্টি আৰু আয় বৃদ্ধিৰে এক ধনাত্মক পৰিৱৰ্তন সাধন কৰি আহিছে।
অসমখন গ্রীষ্মমণ্ডলীয় বৰ্ষাৰণ্যৰ বাবে বিখ্যাত, য’ত ঘন গছ-গছনি আৰু বছৰটোৰ ভিতৰতে অধিক পৰিমাণে বৰষুণ হয়৷যাৰফলত অসমৰ বৰ্ষাৰণ্যসমূহ ওখ গছ, বহল পাতৰ চিৰসেউজ প্ৰজাতিৰ, আৰু বিভিন্ন ধৰণৰ অৰ্কিডৰ বাবে জনাজাত। অসমৰ অৰণ্যসমূহ মধ্য আৰু পশ্চিম অংশত প্ৰধানকৈ ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাত পোৱা যায়। চিৰসেউজ আৰু পৰ্ণপাতী গছৰ মিশ্ৰণ, মধ্যমীয়া পৰিমাণৰ বৰষুণ। অসম উপত্যকাৰ অৰ্ধচিৰসেউজ অৰণ্যসমূহ বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ অৰ্কিড, ৰ’ড’ডেণ্ড্ৰন, হাতী, বাঘ, নাহৰফুটুকী আদি স্তন্যপায়ী প্ৰাণীকে ধৰি বিভিন্ন ধৰণৰ উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীজগতৰ বাবে জনাজাত।
অসমৰ এই বনাঞ্চলসমূহে কেৱল পৰিৱেশ ভাৰসাম্য বজাই ৰখাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰাই নহয়, স্থানীয় জনগোষ্ঠীসমূহক কাঠ, ঔষধি উদ্ভিদ, আৰু কাঠবিহীন বনজ সামগ্ৰীৰ দৰে মূল্যৱান সম্পদৰ যোগান ধৰে। ইউনেস্ক’ৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ হিচাপে স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আদি বিভিন্ন পদক্ষেপ আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ জৰিয়তে এই বনাঞ্চলসমূহ সংৰক্ষণ আৰু সুৰক্ষাৰ বাবে প্ৰচেষ্টা চলোৱা হৈছে।
পৰিৱেশ আৰু বন বিভাগে অসমখনক চহকী জৈৱ-বৈচিত্ৰতা, সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ সংৰক্ষণ আৰু উন্নয়ন কৰিবলৈ জনসচেতনামূলক কাৰ্যসূচী, ব্যক্তিগত বৃক্ষৰোপন, গছপুলি বিতৰণৰ লগতে অন্যান্য উন্নয়নমূলক কাৰ্যসূচী সমূহো হাতত লৈছে।
অসমত পোৱা কেইখনমান উল্লেখযোগ্য অৰণ্যৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা হ’ল:
- কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানঃ মূলতঃ ভাৰতীয় একশিঙীয়া গঁড়ৰ জনসংখ্যাৰ বাবে জনাজাত যদিও কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত বিস্তৃত ঘাঁহনি আৰু জলাশয়ও আছে। ই বাঘ, হাতী, বনৰীয়া জল ম’হ, বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ হৰিণকে ধৰি বিভিন্ন ধৰণৰ বন্যপ্ৰাণী থাকে। ই ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ।
- মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানঃ অসমৰ অৱস্থিত মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অসমৰ আন এক ইউনেস্ক’ৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ। ইয়াৰ অতীতৰ অৰণ্য, ঘাঁহনি আৰু মানস নদীৰ বাবে জনাজাত। এই উদ্যানখনত বিলুপ্তপ্ৰায় প্ৰজাতিৰ যেনে বংগ বাঘ, ভাৰতীয় হাতী, এক শিং থকা গঁড়, পিগমি হাগ আদি জীৱ-জন্তুৰ বাসস্থান।
- নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানঃ পূব হিমালয়ৰ পাদদেশত অৱস্থিত নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অৰ্ধ চিৰসেউজ অৰণ্য আৰু বৈচিত্ৰময় বন্যপ্ৰাণীৰ বাবে জনাজাত। বিলুপ্তপ্ৰায় বগা পাখি থকা কাঠ হাঁহৰ জনসংখ্যাৰ বাবে উদ্যানখন বিখ্যাত। ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত হাতী, বাঘ, নাহৰফুটুকী, বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰাইমেট আদিৰ বাসস্থান।
- ডিব্ৰু-ছৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানঃ অসমৰ পূব প্ৰান্তত অৱস্থিত ডিব্ৰু-চৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰ্দ্ৰ মিশ্ৰিত অৰ্ধ-চিৰসেউজ অৰণ্য, পৰ্ণপাতী অৰণ্য, আৰু ঘাঁহনিৰ অনন্য সংমিশ্ৰণৰ বাবে জনাজাত। বগা পাখি থকা কাঠ হাঁহ, জলম’হ, বংগ ফ্ল’ৰিকান আদি বিৰল আৰু বিপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰাণীকে ধৰি জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ বাবে এই উদ্যানখন স্বীকৃতি লাভ কৰিছে।
- ডেহিং পাটকাই বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্যঃ অসমৰ দক্ষিণ-পূব অংশত অৱস্থিত ডেহিং পাটকাই বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য অঞ্চলটোৰ এক উল্লেখযোগ্য বৰ্ষাৰণ্য অঞ্চল। ইয়াৰ ঘন অৰণ্য, পাহাৰীয়া ভূখণ্ড, আৰু বৈচিত্ৰময় উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীৰ বাবে জনাজাত। অভয়াৰণ্যখনত বিভিন্ন প্ৰাইমেট প্ৰজাতি, বনৰীয়া হাতী, বাঘ, নাহৰফুটুকী, আৰু বহু প্ৰজাতিৰ চৰাইৰ বাসস্থান আছে। ই অভয়াৰণ্যক বিস্তৃতি বনাঞ্চল থকাৰ বাবে ‘পূবৰ আমাজান'(The Amazon of the East) বুলিও আখ্যা দিয়া হয়।
FAQ
অসমত মুঠ বনাঞ্চল পৰিমাণ
অসমত মুঠ ৭২ শতাংশ বনাঞ্চল আছে।
অসমৰ সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ নাম
অসমত কেইবাখনো সংৰক্ষিত বনাঞ্চল আছে, ইয়াৰে কিছুমান সুপৰিচিত সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিষয়ে তলত উল্লেখ কৰা হ’ল:
- কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চল
- মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চল
- নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চল
- ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান
- ডিব্ৰু-ছৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান
- পবিতৰা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য
- বৰনদী বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য
- হোলোঙাপাৰ গিবন অভয়াৰণ্য
- চক্ৰশিলা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য
- ডেহিং পাটকাই বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য
- বুঢ়া চাপৰী বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য
- মাৰাট লংৰি বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য
- লাওখোৱা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য
- ভেঁৰজান-বৰাজন-পদুমনি বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য
- পানী দিহিং চৰাই অভয়াৰণ্য
- ডিপৰ বিল বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য
- উল্টাপানী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল
বনাঞ্চল মানে কি বুজা
বনাঞ্চল হৈছে প্ৰধানকৈ গছ-গছনিৰে আবৃত বৃহৎ, ঘন মাটি। ইয়াৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে গছৰ উল্লেখযোগ্য উপস্থিতি, লগতে বনাঞ্চলৰ পৰিৱেশৰ ভিতৰত সহাৱস্থান কৰা উদ্ভিদ, প্ৰাণী আৰু অণুজীৱৰ বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ শৃংখল। জলবায়ু, মাটিৰ অৱস্থা আৰু ভৌগোলিক অৱস্থানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বনাঞ্চলৰ আকাৰ, গঠন আৰু পৰিৱেশগত বৈশিষ্ট্যৰ ক্ষেত্ৰত বহু পৰিমাণে ভিন্নতা থাকিব পাৰে।