আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা আৰু নিষ্কাশন জনস্বাস্থ্য আৰু পৰিৱেশৰ বহনক্ষমতা বজাই ৰখাৰ এক জটিল দিশ। বিভিন্ন ধৰণৰ আৱৰ্জনা নিষ্কাশনৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট পদ্ধতিৰ প্ৰয়োজন হয়। ইয়াত সাধাৰণ ধৰণৰ আৱৰ্জনা আৰু ইয়াৰ নিষ্কাশন পদ্ধতিৰ এক আভাস দিয়া হৈছে:
আৱৰ্জনাসমূহৰ প্ৰকাৰ
১. পৌৰসভাৰ কঠিন আৱৰ্জনা (MSW): জৈৱিক সামগ্ৰী, প্লাষ্টিক, কাগজ, ধাতু, কাঁচকে ধৰি ঘৰুৱা আৱৰ্জনা।
২. শিল্প আৱৰ্জনা: ৰাসায়নিক পদাৰ্থ, স্ক্ৰেপ মেটাল, আৰু অবিপজ্জনক সামগ্ৰীকে ধৰি ঔদ্যোগিক কাৰ্য্যকলাপৰ দ্বাৰা উৎপাদিত আৱৰ্জনা।
৩. বিপজ্জনক আৱৰ্জনা: জনস্বাস্থ্য বা পৰিৱেশৰ বাবে যথেষ্ট বা সম্ভাৱ্য ভাবুকি কঢ়িয়াই অনা আৱৰ্জনা, যেনে বিষাক্ত ৰাসায়নিক পদাৰ্থ, জ্বলনশীল সামগ্ৰী, আৰু কিছুমান চিকিৎসা আৱৰ্জনা।
৪. জৈৱ চিকিৎসা আৱৰ্জনা: চিৰিঞ্জ, বেণ্ডেজ, মেয়াদ উকলি যোৱা ঔষধকে ধৰি চিকিৎসা কাৰ্য্যকলাপৰ পৰা উৎপন্ন হোৱা আৱৰ্জনা।
৫. ইলেক্ট্ৰনিক আৱৰ্জনা (ই-আৱৰ্জনা): কম্পিউটাৰ, টিভি, মোবাইল ফোন আদি পেলনীয়া ইলেক্ট্ৰনিক যন্ত্ৰ।
৬. কৃষি আৱৰ্জনা: গোবৰ, শস্যৰ অৱশিষ্ট, কীটনাশক আদি কৃষি কাৰ্য্যৰ পৰা ওলোৱা আৱৰ্জনা।
৭. নিৰ্মাণ আৰু ভাঙি পেলোৱা আৱৰ্জনাকংক্ৰিট, কাঠ, ধাতুকে ধৰি নিৰ্মাণ আৰু ভাঙি পেলোৱা স্থানৰ ধ্বংসাৱশেষ।
নিষ্কাশনৰ পদ্ধতি
লেণ্ডফিল:
অনাময় লেণ্ডফিল: পৰিৱেশৰ পৰা আৱৰ্জনা পৃথক কৰিবলৈ ডিজাইন কৰা স্থান, ভূগৰ্ভস্থ পানী আৰু বায়ুৰ দূষণ ৰোধ কৰা।
নিয়ন্ত্ৰিত লেণ্ডফিল: অনাময় লেণ্ডফিলৰ দৰেই কিন্তু নিয়ম আৰু সুৰক্ষা কম।
জ্বলোৱা:
উচ্চ উষ্ণতাত আৱৰ্জনা জ্বলাই ইয়াৰ আয়তন হ্ৰাস কৰে আৰু কেতিয়াবা শক্তি উৎপাদন কৰে। এই পদ্ধতিয়ে বিভিন্ন ধৰণৰ আৱৰ্জনা চম্ভালিব পাৰে যদিও ক্ষতিকাৰক নিৰ্গমন উৎপন্ন কৰিব পাৰে।
পুনঃব্যৱহাৰ:
কেঁচামাল উদ্ধাৰ আৰু পুনৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে পেলনীয়া সামগ্ৰী প্ৰক্ৰিয়াকৰণ। সাধাৰণতে পুনঃব্যৱহৃত সামগ্ৰীৰ ভিতৰত কাগজ, কাঁচ, ধাতু, আৰু কিছুমান বিশেষ প্লাষ্টিক আদি অন্তৰ্ভুক্ত।
পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰা:
জৈৱিক আৱৰ্জনাসমূহৰ জৈৱিক পচন হিউমাছলৈ, যিটো মাটি সমৃদ্ধ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ সমৃদ্ধ পদাৰ্থ।
এনাৰোবিক পাচন:
অক্সিজেনৰ অনুপস্থিতিত অণুজীৱৰ দ্বাৰা জৈৱিক পদাৰ্থ বিভাজন, জৈৱ গেছ আৰু পাচক উৎপন্ন কৰা, যিবোৰ সাৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।
ৰাসায়নিক চিকিৎসা:
বিপজ্জনক আৱৰ্জনা নিষ্ক্ৰিয় কৰিবলৈ ৰাসায়নিক পদাৰ্থ ব্যৱহাৰ কৰা, ইয়াক নিষ্কাশন বা অধিক পৰিশোধনৰ বাবে নিৰাপদ কৰি তোলা।
বায়’ৰিমিডিয়েচন:
মাটি আৰু পানীত থকা দূষক পদাৰ্থ আঁতৰাবলৈ বা নিষ্ক্ৰিয় কৰিবলৈ অণুজীৱ বা উদ্ভিদৰ ব্যৱহাৰ।
আৱৰ্জনা-শক্তি:
দহন, গেছিফিকেশন, পাইৰ’লাইছিছকে ধৰি বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে পুনঃব্যৱহাৰযোগ্য নোহোৱা আৱৰ্জনা পদাৰ্থক ব্যৱহাৰযোগ্য তাপ, বিদ্যুৎ বা ইন্ধনলৈ ৰূপান্তৰ কৰা।
ডিপ-ৱেল ইনজেকচন:
বিপজ্জনক তৰল আৱৰ্জনা পৃথিৱীৰ গভীৰতাত, ভূগৰ্ভস্থ পানীৰ স্তৰৰ তলত, য’ত ই এটা সুস্থিৰ ভূতাত্ত্বিক গঠনৰ ভিতৰত থাকে।
মহাসাগৰীয় ডাম্পিং:
পেলনীয়া সামগ্ৰী সাগৰত পেলোৱা, যিটো প্ৰথা অতি নিয়ন্ত্ৰিত আৰু পৰিৱেশৰ চিন্তাৰ বাবে প্ৰায়ে নিষিদ্ধ।
নিৰ্দিষ্ট নিষ্কাশনৰ বিবেচনা
জৈৱ চিকিৎসা আৱৰ্জনা: সংক্ৰমণ বিয়পোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ বাবে বিশেষভাৱে চম্ভালিব আৰু নিষ্কাশনৰ প্ৰয়োজন। সাধাৰণ পদ্ধতিসমূহ হ’ল জ্বলোৱা, অটোক্লেভিং (ভাপ বীজাণুমুক্ত কৰা), আৰু ৰাসায়নিক বীজাণুনাশক।
ই-আৱৰ্জনা: পুনঃব্যৱহাৰ কৰাটোৱেই হৈছে পছন্দৰ পদ্ধতি, ইয়াত ইলেক্ট্ৰনিক যন্ত্ৰসমূহ ভাঙি সোণ, ৰূপ, আপুৰুগীয়া মাটিৰ ধাতুৰ দৰে মূল্যৱান সামগ্ৰী উদ্ধাৰ কৰা হয়।
বিপজ্জনক আৱৰ্জনা: নিষ্কাশনৰ আগতে বিপজ্জনক গুণ নিষ্ক্ৰিয় কৰিবলৈ শোধন কৰিব লাগিব। বিশেষভাৱে বিপজ্জনক আৱৰ্জনা বা উচ্চ উষ্ণতাৰ সুবিধাত জ্বলোৱাৰ বাবে ডিজাইন কৰা সুৰক্ষিত লেণ্ডফিল সাধাৰণ পদ্ধতি।
প্ৰত্যাহ্বান আৰু সমাধান
প্ৰত্যাহ্বানসমূহ:
পৰিৱেশৰ প্ৰভাৱঃ লেণ্ডফিলৰ ফলত ভূগৰ্ভস্থ পানী দূষিত হৈ মিথেন নিৰ্গমন হ’ব পাৰে। জ্বলাই দিলে বায়ু প্ৰদূষক পদাৰ্থ উৎপন্ন হ’ব পাৰে।
অৰ্থনৈতিক খৰচ: আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনাৰ সঠিক আন্তঃগাঁথনি বিকাশ আৰু ৰক্ষণাবেক্ষণৰ বাবে ব্যয়বহুল হ’ব পাৰে।
জনস্বাস্থ্যঃ অনুচিত নিষ্কাশনৰ ফলত ৰোগ বিয়পি পৰা আৰু বিষাক্ত পদাৰ্থৰ সংস্পৰ্শলৈ অহাকে ধৰি স্বাস্থ্যজনিত বিপদৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে।
সমাধানসমূহ:
আৱৰ্জনা হ্ৰাস: বহনক্ষম পদ্ধতি আৰু গ্ৰাহক শিক্ষাৰ জৰিয়তে আৱৰ্জনা উৎপাদন কম কৰা।
নিয়ন্ত্ৰণ আৰু নীতি: আৱৰ্জনা নিষ্কাশনৰ বাবে নিয়ম কাৰ্যকৰী আৰু বলবৎ কৰা আৰু বহনক্ষম পদ্ধতিক উৎসাহিত কৰা।
প্ৰযুক্তি: কাৰ্যক্ষমতা বৃদ্ধি আৰু পৰিৱেশৰ প্ৰভাৱ হ্ৰাস কৰিবলৈ উন্নত আৱৰ্জনা পৰিশোধন প্ৰযুক্তি বিকশিত কৰা।
জনসচেতনতা: আৱৰ্জনা নিষ্কাশন আৰু পুনঃব্যৱহাৰৰ সঠিক পদ্ধতিৰ বিষয়ে জনসাধাৰণক জ্ঞান দিয়া।
ফলপ্ৰসূ আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট ধৰণৰ আৱৰ্জনা আৰু স্থানীয় পৰিস্থিতিৰ লগত খাপ খোৱা কৌশলৰ সংমিশ্ৰণৰ প্ৰয়োজন। বহনক্ষম পদ্ধতি আৰু উন্নত প্ৰযুক্তিৰ সংহতিৰ দ্বাৰা আৱৰ্জনাসমূহৰ পৰিৱেশ প্ৰভাৱ কম কৰা আৰু জনস্বাস্থ্য সুৰক্ষিত কৰা সম্ভৱ।