পৰ্যটন হৈছে এক বহুমুখী উদ্যোগ যাৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে ইয়াক অন্যান্য অৰ্থনৈতিক খণ্ডৰ পৰা পৃথক কৰা বিভিন্ন বৈশিষ্ট্য। তলত পৰ্যটনৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ উল্লেখ কৰা হ’ল-
১/ অস্পষ্টতা
পৰ্যটন সামগ্ৰী (যেনে অভিজ্ঞতা, গন্তব্যস্থান বা সেৱা) ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে শাৰীৰিকভাৱে স্পৰ্শ বা পৰীক্ষা কৰিব নোৱাৰি। সৃষ্টি হোৱা অভিজ্ঞতা আৰু স্মৃতিৰ পৰাই মূল্য আহৰণ কৰা হয়।
২/ অবিচ্ছেদ্যতা
পৰ্যটন সেৱা একেলগে উৎপাদন আৰু ব্যৱহাৰ কৰা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, গাইড ট্যুৰ বা হোটেলত থকাৰ অভিজ্ঞতা বাস্তৱ সময়ত হয় আৰু ভৱিষ্যতে ব্যৱহাৰৰ বাবে সংৰক্ষণ কৰিব নোৱাৰি।
৩/ নষ্ট ক্ষমতা
পৰ্যটন সামগ্ৰী, যেনে হোটেলৰ কোঠা বা বিমান সংস্থাৰ আসন, পিছলৈ ব্যৱহাৰৰ বাবে সংৰক্ষণ বা সংৰক্ষণ কৰিব নোৱাৰি। নিৰ্দিষ্ট সময় বা তাৰিখৰ বাবে বিক্ৰী নকৰিলে সুযোগ হেৰাই যায়।
৪/ ঋতুভিত্তিকতা
ঋতু, বন্ধৰ দিন, বতৰ, আৰু সাংস্কৃতিক বা আঞ্চলিক অনুষ্ঠানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি পৰ্যটনৰ চাহিদা উঠা-নমা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, গ্ৰীষ্মকালত বিচ(Beach) পৰ্যটনৰ শিখৰত উপনীত হয়, আনহাতে শীতকালত স্কি ৰিজ’ৰ্ট(ski resorts)সমূহে লাভৱান হয়।
৫/ বৈচিত্ৰময় আৰু গতিশীল
পৰ্যটনত অবসৰ, দুঃসাহসিক, ব্যৱসায়, চিকিৎসা, আৰু সাংস্কৃতিক পৰ্যটনকে ধৰি বহুতো কাৰ্য্যকলাপ আৰু অভিজ্ঞতা সামৰি লোৱা হয়। উদ্যোগটোৱে ধাৰা, প্ৰযুক্তি, আৰু গ্ৰাহকৰ পছন্দৰ সৈতে অহৰহ খাপ খাই পৰে।
৬/ জনকেন্দ্ৰিক
পৰ্যটন পৰ্যটক, আতিথ্য প্ৰদানকাৰী আৰু সেৱা প্ৰদানকাৰী, যেনে ট্যুৰ গাইড, হোটেলৰ কৰ্মচাৰী বা স্থানীয় সম্প্ৰদায়ৰ মাজত আন্তঃব্যক্তিগত পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ ওপৰত বহু পৰিমাণে নিৰ্ভৰশীল।
৭/ বহুমাত্ৰিক
পৰ্যটনে আতিথ্য, পৰিবহণ, মনোৰঞ্জন, আৰু সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যকে ধৰি বিভিন্ন উদ্যোগক একত্ৰিত কৰি এক বহল আৰু আন্তঃসংলগ্ন অৰ্থনৈতিক খণ্ডৰ সৃষ্টি কৰে।
৮/ গোলকীয় আৰু স্থানীয় প্ৰকৃতি
পৰ্যটনৰ বিশ্বব্যাপী প্ৰসাৰ (আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ভ্ৰমণ) আৰু স্থানীয় প্ৰভাৱ (ঘৰুৱা বা সম্প্ৰদায়ভিত্তিক পৰ্যটন) দুয়োটা। ই সমগ্ৰ বিশ্বৰ মানুহ আৰু সংস্কৃতিক সংযোগ কৰে।
৯/ প্ৰেৰণা-চালিত
পৰ্যটকসকলে বিভিন্ন প্ৰেৰণা, যেনে জিৰণি, দুঃসাহসিক কৰ্ম, সাংস্কৃতিক অন্বেষণ, আধ্যাত্মিক সাধনা বা ব্যৱসায়িক উদ্দেশ্যৰ বাবে ভ্ৰমণ কৰে। এই প্ৰেৰণাসমূহ বুজাটো উদ্যোগটোৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
১০) অৰ্থনৈতিক অৱদানকাৰী
পৰ্যটনে বহু দেশৰ বাবে উল্লেখযোগ্য ৰাজহ আৰু নিয়োগৰ সুযোগ সৃষ্টি কৰে, স্থানীয়, ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু বিশ্ব অৰ্থনীতিত অৰিহণা যোগায়।
১১) প্ৰভাৱমুখী
পৰ্যটনৰ সামাজিক, সাংস্কৃতিক, পৰিৱেশ, আৰু অৰ্থনৈতিক প্ৰভাৱ পৰে। ই অৰ্থনীতি আৰু সাংস্কৃতিক বিনিময়ক বৃদ্ধি কৰিব পাৰে যদিও ই বহনক্ষমভাৱে পৰিচালনা নকৰিলে অতিৰিক্ত পৰ্যটন, সাংস্কৃতিক খহনীয়া, আৰু পৰিৱেশৰ ক্ষতিৰ আশংকাও আছে।
১২) আন্তঃগাঁথনিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা
উদ্যোগটোৱে পৰিবহণ নেটৱৰ্ক, থকাৰ সুবিধা, আকৰ্ষণ, আৰু সংযোগৰ দৰে আন্তঃগাঁথনিৰ ওপৰত বহু পৰিমাণে নিৰ্ভৰ কৰি পৰ্যটকৰ নিৰৱচ্ছিন্ন অভিজ্ঞতা নিশ্চিত কৰে।
১৩) নিয়ন্ত্ৰণ আৰু ৰাজনৈতিক সংবেদনশীলতা
চৰকাৰী নীতি, ভিছাৰ নিয়ম, সুৰক্ষাৰ বিষয়, আৰু ভূ-ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাৰ দ্বাৰা পৰ্যটন প্ৰভাৱিত হয়, যিয়ে মানুহে ক’লৈ আৰু কেনেকৈ যাত্ৰা কৰে তাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায়।
১৪) ব্যক্তিগতকৃত আৰু অভিজ্ঞতাভিত্তিক
আধুনিক পৰ্যটনই ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট অভিজ্ঞতা সৃষ্টি কৰাত ক্ৰমান্বয়ে মনোনিৱেশ কৰে, তেওঁলোকৰ আগ্ৰহ আৰু পছন্দৰ সৈতে মিল থকা অনন্য, নিমজ্জিত আৰু স্মৰণীয় কাৰ্য্যকলাপ আগবঢ়ায়।
এই বৈশিষ্ট্যসমূহে সামূহিকভাৱে পৰ্যটন উদ্যোগৰ জটিল আৰু গতিশীল প্ৰকৃতিক গঢ় দিয়ে।