অসামৰিক প্ৰতিৰক্ষা বুলিলে জৰুৰীকালীন অৱস্থা, দুৰ্যোগ বা ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তাৰ প্ৰতি ভাবুকি আহিলে চৰকাৰ বা সম্প্ৰদায়ে নিজৰ অসামৰিক জনসাধাৰণক সুৰক্ষা আৰু প্ৰস্তুত কৰিবলৈ গ্ৰহণ কৰা ব্যৱস্থা আৰু প্ৰস্তুতিৰ গোটক বুজায়। অসামৰিক প্ৰতিৰক্ষাৰ প্ৰধান উদ্দেশ্য হৈছে জীৱন ৰক্ষা কৰা, ক্ষতি কম কৰা আৰু সংকটৰ সময়ত অত্যাৱশ্যকীয় সেৱাসমূহ বজাই ৰখা।
অসামৰিক প্ৰতিৰক্ষাত বিভিন্ন ধৰণৰ জৰুৰীকালীন অৱস্থাৰ বাবে প্ৰস্তুতি, সঁহাৰি আৰু আৰোগ্য লাভৰ লক্ষ্যৰে বহুতো কাৰ্য্যকলাপ সামৰি লোৱা হয়। ইয়াৰ ভিতৰত ভূমিকম্প, হাৰিকেন, বানপানী বা বন্য অগ্নিকাণ্ডৰ দৰে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ লগতে সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ, উদ্যোগিক দুৰ্ঘটনা বা মহামাৰীৰ দৰে মানৱসৃষ্ট দুৰ্যোগ আদিও থাকিব পাৰে।
অসামৰিক প্ৰতিৰক্ষাৰ মূল উপাদানসমূহ সাধাৰণতে হ’ল:
জৰুৰীকালীন পৰিকল্পনা: জৰুৰীকালীন সঁহাৰিৰ সৈতে জড়িত বিভিন্ন অংশীদাৰৰ বাবে পদ্ধতি, ভূমিকা আৰু দায়িত্বৰ ৰূপৰেখা দাঙি ধৰা বিস্তৃত জৰুৰীকালীন পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰা। এই পৰিকল্পনাসমূহে সম্ভাৱ্য বিপদসমূহ বিবেচনা কৰে, যোগাযোগ প্ৰট’কল স্থাপন কৰে, আৰু ফলপ্ৰসূ সঁহাৰি নিশ্চিত কৰিবলৈ সম্পদসমূহৰ সমন্বয় কৰে।
সতৰ্কবাণী ব্যৱস্থাপ্ৰণালী: জনসাধাৰণক আগতীয়া ভাবুকি বা জৰুৰীকালীন অৱস্থাৰ বিষয়ে সময়মতে আৰু সঠিক সতৰ্কবাণী প্ৰদান কৰিবলৈ ব্যৱস্থাপ্ৰণালী প্ৰণয়ন কৰা। ইয়াৰ লগত ছাইৰেন, ৰাজহুৱা ঠিকনা ব্যৱস্থা, জৰুৰীকালীন সতৰ্কবাণী বাৰ্তা, বা জনসাধাৰণৰ মাজত জটিল তথ্য প্ৰচাৰ কৰিবলৈ ডিজিটেল যোগাযোগ চেনেল জড়িত থাকিব পাৰে।
জৰুৰীকালীন প্ৰস্তুতি: জৰুৰীকালীন প্ৰস্তুতিৰ সম্পৰ্কে জনসচেতনতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ। ইয়াৰ ভিতৰত ব্যক্তি আৰু সম্প্ৰদায়ক জৰুৰীকালীন কিট তৈয়াৰ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা, খালী কৰাৰ পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰা, আৰু জৰুৰীকালীন অৱস্থাত ফলপ্ৰসূভাৱে সঁহাৰি জনাবলৈ প্ৰয়োজনীয় দক্ষতা আহৰণ কৰা আদি অন্তৰ্ভুক্ত।
আশ্ৰয় আৰু খালী কৰা: জৰুৰীকালীন অৱস্থাত মানুহে আশ্ৰয় ল’ব পৰাকৈ নিৰ্দিষ্ট আশ্ৰয় বা নিৰাপদ স্থান স্থাপন কৰা। যিবোৰ পৰিস্থিতিত খালী কৰাটো প্ৰয়োজনীয়, তেনে পৰিস্থিতিত অসামৰিক প্ৰতিৰক্ষা পৰিকল্পনাত সুনিৰ্দিষ্ট পথ, পৰিবহণৰ ব্যৱস্থা, আৰু আক্ৰান্ত জনসংখ্যাক নিৰাপদে স্থানান্তৰিত কৰাৰ পদ্ধতি অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব লাগে।
জৰুৰীকালীন সঁহাৰি আৰু আৰোগ্য: জৰুৰীকালীন সেৱা, আইন প্ৰয়োগকাৰী, চিকিৎসা কৰ্মী, আৰু স্বেচ্ছাসেৱকক সংগঠিত কৰি জৰুৰীকালীন সঁহাৰিৰ প্ৰচেষ্টাসমূহৰ সমন্বয় কৰা। অসামৰিক প্ৰতিৰক্ষা সংস্থাসমূহে এই সত্তাসমূহৰ সৈতে ঘনিষ্ঠভাৱে কাম কৰি তাৎক্ষণিক সহায়, চিকিৎসা সাহায্য, অনুসন্ধান আৰু উদ্ধাৰ অভিযান, আৰু আন্তঃগাঁথনি পুনৰুদ্ধাৰ প্ৰদান কৰে। জৰুৰীকালীন অৱস্থাৰ পিছত অসামৰিক প্ৰতিৰক্ষাই পুনৰুদ্ধাৰৰ পৰ্যায়ত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে, য’ত ক্ষতিৰ মূল্যায়ন, আক্ৰান্ত ব্যক্তি আৰু সম্প্ৰদায়ক সহায় প্ৰদান কৰা, আৰু স্বাভাৱিক অৱস্থা পুনৰুদ্ধাৰ কৰা আদি অন্তৰ্ভুক্ত।
যোগাযোগ আৰু জনসচেতনতা: জৰুৰীকালীন অৱস্থাত জনসাধাৰণক আপডেট, নিৰ্দেশনা আৰু নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰিবলৈ ফলপ্ৰসূ যোগাযোগ চেনেল বজাই ৰখা। ইয়াৰ ভিতৰত আছে গণমাধ্যম, ছ’চিয়েল মিডিয়া, আৰু ৰাজহুৱা তথ্য অভিযান ব্যৱহাৰ কৰি সঠিক আৰু সময়োপযোগী তথ্য প্ৰচাৰ কৰাৰ লগতে উদ্বেগসমূহৰ সমাধান আৰু আত্মৰক্ষাৰ বাবে নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰা।
নাগৰিক প্ৰতিৰক্ষা হৈছে এক সক্ৰিয় পদ্ধতি যাৰ লক্ষ্য হৈছে সম্প্ৰদায়সমূহৰ স্থিতিস্থাপকতা আৰু প্ৰস্তুতি বৃদ্ধি কৰা, জৰুৰীকালীন অৱস্থাৰ প্ৰতি দ্ৰুত আৰু সমন্বিত সঁহাৰি নিশ্চিত কৰা। নাগৰিক প্ৰতিৰক্ষা ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰি চৰকাৰ আৰু সম্প্ৰদায়সমূহে নিজৰ নাগৰিকসকলক ভালদৰে সুৰক্ষিত কৰিব পাৰে, বিপদসমূহ হ্ৰাস কৰিব পাৰে, আৰু সংকটসমূহ ফলপ্ৰসূভাৱে পৰিচালনা কৰিব পাৰে, শেষত জনসংখ্যা আৰু আন্তঃগাঁথনিৰ ওপৰত দুৰ্যোগৰ প্ৰভাৱ কম কৰিব পাৰে।