ৰেম (Random Access Memory) আৰু ROM (Read-Only Memory) দুটা মৌলিক প্ৰকাৰৰ কম্পিউটাৰ মেমৰি, প্ৰত্যেকেই কম্পিউটাৰ চিষ্টেমৰ ভিতৰত বিভিন্ন উদ্দেশ্য সাধন কৰে।
ৰেম (ৰেণ্ডম এক্সেছ মেমৰি)
বৈশিষ্ট্যসমূহ:
- অস্বাভাৱিক মেমৰি: তথ্য ধৰি ৰাখিবলৈ ৰেমৰ বাবে শক্তিৰ প্ৰয়োজন হয়। যেতিয়া কম্পিউটাৰ বন্ধ কৰা হয়, ৰেমত সংৰক্ষণ কৰা সকলো তথ্য হেৰাই যায়।
- অস্থায়ী সংৰক্ষণ: ই কাৰ্য্যসমূহ সম্পাদন কৰাৰ সময়ত CPU ৰ প্ৰয়োজনীয় তথ্য আৰু নিৰ্দেশনাসমূহ সংৰক্ষণ কৰে। ইয়াত সক্ৰিয় প্ৰগ্ৰাম আৰু অপাৰেটিং চিষ্টেম অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
- পঢ়া আৰু লিখা: RAM ত তথ্য পঢ়া আৰু লিখা দুয়োটা কৰিব পাৰি, CPU ক প্ৰয়োজন অনুসৰি ইয়াক দ্ৰুতভাৱে অভিগম আৰু পৰিবৰ্তন কৰাৰ অনুমতি দিয়ে।
ৰেমৰ ধৰণ:
- ডাইনামিক ৰেম (DRAM): প্ৰতি ছেকেণ্ডত হাজাৰ হাজাৰ বাৰ সতেজ কৰাৰ প্ৰয়োজন। ই লেহেমীয়া কিন্তু অধিক খৰচ-বহনক্ষম আৰু মূল চিস্টেম মেমৰিত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- ষ্টেটিক ৰেম (SRAM): DRAM ৰ দৰে সঘনাই সতেজ কৰাৰ প্ৰয়োজন নাই, যাৰ ফলত ইয়াক দ্ৰুত আৰু অধিক নিৰ্ভৰযোগ্য কিন্তু অধিক ব্যয়বহুল হয়। ইয়াক সাধাৰণতে কেচ মেম’ৰীত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
কাৰ্য:
- পৰিৱেশন: অধিক ৰেমৰ অৰ্থ সাধাৰণতে এটা কম্পিউটাৰে একেলগে অধিক কাম চম্ভালিব পাৰে আৰু সামগ্ৰিকভাৱে উন্নত পৰিৱেশন কৰিব পাৰে।
- গতি: দ্ৰুত পঢ়া আৰু লিখাৰ ক্ষমতা, প্ৰগ্ৰেম আৰু প্ৰচেছিং কামৰ দ্ৰুত নিষ্পাদনৰ বাবে অপৰিহাৰ্য।
ROM (কেৱল পঢ়িব পৰা মেমৰি)
বৈশিষ্ট্যসমূহ:
- অস্বাভাৱিক মেমৰি: কম্পিউটাৰ বন্ধ কৰিলেও ৰমে তথ্য ধৰি ৰাখে।
- স্থায়ী সংৰক্ষণ: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ চিস্টেম ফাৰ্মৱেৰ আৰু বুটলোডাৰ ক’ড সংৰক্ষণ কৰে, যি কমপিউটাৰ আৰম্ভ কৰিবলে প্ৰয়োজনীয়।
- কেৱল পঢ়িব পৰা: সাধাৰণতে, ROM ত তথ্য পৰিবৰ্তন কৰিব নোৱাৰি (বা পৰিবৰ্তন কৰাটো অতি কঠিন)। ইয়াক নিৰ্মাণ প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত পূৰ্ব-লিখিত কৰা হয়।
ৰমৰ প্ৰকাৰসমূহ:
- PROM (Programmable Read-Only Memory): নিৰ্মাণৰ পিছত এবাৰ প্ৰগ্ৰেম কৰিব পাৰি। এবাৰ প্ৰগ্ৰেম কৰিলে ডাটা সলনি কৰিব নোৱাৰি।
- EPROM (Erasable Programmable Read-Only Memory): UV পোহৰ ব্যৱহাৰ কৰি মচি পেলাব আৰু পুনৰ প্ৰগ্ৰেম কৰিব পাৰি।
- EEPROM (ইলেক্ট্ৰিকেলি ইৰেজেবল প্ৰগ্ৰেমেবল ৰিড-অনলি মেমৰি): বৈদ্যুতিক চাৰ্জ ব্যৱহাৰ কৰি একাধিকবাৰ মচি পেলাব আৰু পুনৰ প্ৰগ্ৰেম কৰিব পাৰি। সাধাৰণতে ফাৰ্মৱেৰ আপডেইটসমূহত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- ফ্লেচ মেমৰি: এটা ধৰণৰ EEPROM যি মচি পেলাব পাৰি আৰু ব্লকত পুনৰ লিখিব পাৰি, USB ড্ৰাইভ, SSD, আৰু মেমৰি কাৰ্ডত বহুলভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
কাৰ্য:
- চিস্টেম বুট: BIOS বা ফাৰ্মৱেৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰে, যি হাৰ্ডৱেৰ আৰম্ভ কৰে আৰু বুট প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত কাৰ্য্যকৰপ্ৰণালী লোড কৰে ।
- স্থিৰতা: জটিল কাৰ্য্যসমূহৰ বাবে অপৰিহাৰ্য এটা সুস্থিৰ আৰু অপৰিৱৰ্তনীয় স্মৃতিশক্তি এলেকা প্ৰদান কৰে।
সাৰাংশ
- ৰেম: সক্ৰিয় কাৰ্য্য আৰু দ্ৰুত তথ্য অভিগমৰ বাবে ব্যৱহৃত অস্থায়ী, অস্থিৰ, আৰু দ্ৰুত মেমৰি।
- ROM: জটিল বুট আৰু চিস্টেম তথ্য সংৰক্ষণ কৰিবলে ব্যৱহৃত স্থায়ী, অ-অস্থিৰ, আৰু কেৱল পঢ়িব পৰা মেমৰি ।
দুয়োটা ধৰণৰ মেমৰি এটা কমপিউটাৰৰ কাৰ্য্যৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ, RAM এ সক্ৰিয় প্ৰচেছিঙৰ বাবে কাৰ্য্যস্থান প্ৰদান কৰে আৰু ROM এ চিস্টেমে সঠিকভাৱে বুট আৰু কাৰ্য্য কৰিব পাৰে সুনিশ্চিত কৰে।