কৰ্ম শিক্ষা, যাক বৃত্তিমূলক শিক্ষা বা বৃত্তিমূলক প্ৰশিক্ষণ বুলিও কোৱা হয়, ই ব্যক্তিক নিৰ্দিষ্ট কেৰিয়াৰ বা ব্যৱসায়ৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰিবলৈ ডিজাইন কৰা শিক্ষামূলক কাৰ্যসূচী আৰু কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। কৰ্ম শিক্ষাৰ প্ৰধান লক্ষ্য হ’ল ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক কোনো বিশেষ বৃত্তি বা উদ্যোগত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাবলৈ প্ৰয়োজনীয় জ্ঞান, দক্ষতা আৰু ব্যৱহাৰিক অভিজ্ঞতাৰে সজ্জিত কৰা।
কৰ্ম শিক্ষাৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ হ’ল-
- দক্ষতা বিকাশ: কৰ্ম শিক্ষাই কোনো নিৰ্দিষ্ট চাকৰি বা বৃত্তিৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যক্ষভাৱে প্ৰযোজ্য ব্যৱহাৰিক দক্ষতা শিকোৱাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। ইয়াৰ ভিতৰত হাতে কামে প্ৰশিক্ষণ, কাৰিকৰী বিশেষজ্ঞতা, আৰু চাকৰি সম্পৰ্কীয় দক্ষতা আদি থাকিব পাৰে।
- কেৰিয়াৰ ৰেডিনেছ: কৰ্মশিক্ষাৰ লক্ষ্য হৈছে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক চাকৰিৰ বাবে সাজু বা কেৰিয়াৰৰ বাবে সাজু কৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল তেওঁলোকক কৰ্মশক্তিত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ আৰু নিজৰ নিৰ্বাচিত ক্ষেত্ৰত ফলপ্ৰসূভাৱে প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় দক্ষতা আৰু জ্ঞান প্ৰদান কৰা।
- উদ্যোগ-প্ৰাসংগিক পাঠ্যক্ৰম: কৰ্ম শিক্ষা কাৰ্যসূচীত প্ৰায়ে এনে পাঠ্যক্ৰম থাকে যিবোৰ উদ্যোগ বিশেষজ্ঞ বা সংস্থাৰ সহযোগত প্ৰস্তুত কৰা হয় যাতে শ্ৰেণীকোঠাত যি শিকোৱা হয় সেয়া সংশ্লিষ্ট বৃত্তি বা ব্যৱসায়ৰ ভিতৰত বৰ্তমানৰ চাহিদা আৰু ধাৰাসমূহৰ সৈতে মিল খায়।
- ব্যৱহাৰিক অভিজ্ঞতা: বহুতো কৰ্ম শিক্ষা কাৰ্যসূচীত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক বাস্তৱ জগতৰ অভিজ্ঞতা আৰু তেওঁলোকে নিৰ্বাচিত কেৰিয়াৰ পথৰ বিষয়ে ভালদৰে বুজিবলৈ ইন্টাৰশ্বিপ, এপ্ৰেণ্টিছশ্বিপ বা চাকৰিৰ সময়ত প্ৰশিক্ষণৰ সুযোগ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।
- বৈচিত্ৰময় ক্ষেত্ৰ: কৰ্ম শিক্ষাই স্বাস্থ্যসেৱা, প্ৰযুক্তি, নিৰ্মাণ, অটোমোটিভ, ৰান্ধনী কলা, প্ৰসাধন বিজ্ঞান আদিকে ধৰি বহুতো ক্ষেত্ৰ সামৰি লয়। ইয়াত পৰম্পৰাগত ব্যৱসায় আৰু আধুনিক উদ্যোগ দুয়োটাকে সামৰি ল’ব পাৰে।
- প্ৰমাণীকৰণ আৰু প্ৰমাণপত্ৰ: কৰ্ম শিক্ষা কাৰ্যসূচী সফল সম্পূৰ্ণ কৰাৰ ফলত প্ৰায়ে প্ৰমাণপত্ৰ, অনুজ্ঞাপত্ৰ বা অন্যান্য প্ৰমাণপত্ৰ পোৱা যায় যিবোৰ নিজ নিজ উদ্যোগৰ ভিতৰত নিয়োগকৰ্তাসকলে স্বীকৃতি দিয়ে।
- আজীৱন শিক্ষণ: কৰ্মশিক্ষা কেৱল প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণতে সীমাবদ্ধ নহয়; ইয়াৰ লগত ব্যক্তিসকলক বিকশিত উদ্যোগৰ মানদণ্ড আৰু প্ৰযুক্তিৰ সৈতে আপডেট কৰি ৰাখিবলৈ চলি থকা শিক্ষা আৰু দক্ষতা বিকাশো জড়িত থাকিব পাৰে।
শৈক্ষিক জ্ঞান আৰু ব্যৱহাৰিক চাকৰিৰ দক্ষতাৰ মাজৰ ব্যৱধান দূৰ কৰাত কৰ্মশিক্ষাই অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। ই ব্যক্তিসকলক নিয়োগ নিশ্চিত কৰিবলৈ আৰু তেওঁলোকৰ নিৰ্বাচিত কেৰিয়াৰত আগবাঢ়ি যাবলৈ প্ৰয়োজনীয় দক্ষতা আহৰণ কৰাত সহায় কৰে। ইয়াৰ উপৰিও ই উদ্যোগসমূহক দক্ষ শ্ৰমিক যোগান ধৰি অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধি আৰু কৰ্মশক্তিৰ বিকাশত অৰিহণা যোগায়।
