প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশে পৃথিৱীৰ ভৌতিক, জৈৱিক আৰু ভূতাত্ত্বিক বৈশিষ্ট্য অৱস্থাক বুজায় যিবোৰ মানুহৰ হস্তক্ষেপ অবিহনে বিদ্যমান। ইয়াৰ ভিতৰত ভূ-ৰূপ, জলভাগ, বতৰৰ ধৰণ, উদ্ভিদ, প্ৰাণী আদি অন্তৰ্ভুক্ত। প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশৰ বৈশিষ্ট্য হ’ল প্ৰায়ে ইয়াৰ জীৱন ধাৰণ আৰু পৰিৱেশ ভাৰসাম্য বজাই ৰখাৰ ক্ষমতা।
আনহাতে, মানৱসৃষ্ট পৰিৱেশ, যাক নিৰ্মিত পৰিৱেশ বুলিও কোৱা হয়, ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে আমাৰ প্ৰয়োজন আৰু ইচ্ছা পূৰণৰ বাবে প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশৰ পৰিৱৰ্তন ঘটোৱা মানৱসৃষ্ট গঠন আৰু ব্যৱস্থা। ইয়াৰ ভিতৰত অট্টালিকা, পথ, দলং, বান্ধ, আৰু অন্যান্য আন্তঃগাঁথনিৰ লগতে চহৰৰ প্ৰাকৃতিক দৃশ্য, উদ্যান, বাগিচা আদিও অন্তৰ্ভুক্ত।
প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশ প্ৰাকৃতিক কাৰকেৰে গঠিত। আনহাতে মানৱ সৃষ্ট পৰিৱেশ মানুহৰ দ্বাৰা গঠিত।
দুয়োটা পৰিৱেশৰ মাজত এটা মূল পাৰ্থক্য হ’ল মানুহৰ হস্তক্ষেপ অবিহনে লাখ লাখ বছৰৰ ভিতৰত প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশৰ বিকাশ ঘটিছে, আনহাতে মানৱসৃষ্ট পৰিৱেশ মানুহৰ কৌশল আৰু প্ৰযুক্তিৰ উৎপাদন। ইয়াৰ উপৰিও প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশ আত্মনিৰ্ভৰশীল হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে, আনহাতে মানৱসৃষ্ট পৰিৱেশটো কাৰ্যক্ষম হৈ থাকিবলৈ নিৰন্তৰ ৰক্ষণাবেক্ষণ আৰু পৰিচালনাৰ প্ৰয়োজন হয়।
প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশে মানৱ সৃষ্ট পৰিৱেশৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিবলগীয়া নহয়। আনহাতে মানৱ সৃষ্ট পৰিৱেশে প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।
আন এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ পাৰ্থক্য হ’ল প্ৰাকৃতিক পৰিবেশ প্ৰাকৃতিক প্ৰক্ৰিয়া আৰু চক্ৰ যেনে পানীৰ চক্ৰ আৰু কাৰ্বন চক্ৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়, আনহাতে মানৱসৃষ্ট পৰিৱেশ মানুহৰ আইন-কানুনৰ অধীনত থাকে। অৰ্থাৎ মানুহৰ কাৰ্যকলাপে প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশত যথেষ্ট প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে, যাৰ ফলত প্ৰায়ে পৰিৱেশৰ অৱক্ষয়, প্ৰদূষণ আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন ঘটে।
সামগ্ৰিকভাৱে প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশ আৰু মানৱসৃষ্ট পৰিৱেশ দুয়োটা গুৰুত্বপূৰ্ণ হ’লেও ইয়াৰ সুকীয়া বৈশিষ্ট্য আছে আৰু ইয়াক ফলপ্ৰসূভাৱে পৰিচালনা আৰু সুৰক্ষাৰ বাবে বিভিন্ন পদ্ধতিৰ প্ৰয়োজন।