উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ এখন ৰাজ্য অসমৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা ব্যৱস্থা ৰাজ্যখনৰ সামগ্ৰিক শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান। শিশুৰ শিক্ষণ আৰু বিকাশৰ ভেটি স্থাপন কৰাত ই গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। ইয়াত অসমৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ এক আভাস দিয়া হ’ল:
গাঁঠনি(Structure):
অসমৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা সাধাৰণতে ৬ৰ পৰা ১৪ বছৰ বয়সৰ শিশুক সামৰি লয়। প্ৰাথমিক শিক্ষা ব্যৱস্থাই ৫+৩+২ গাঁথনি অনুসৰণ কৰে, য’ত পাঁচ বছৰৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা, তিনি বছৰৰ উচ্চ প্ৰাথমিক শিক্ষা, আৰু দুবছৰ মাধ্যমিক শিক্ষা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
নিৰ্দেশনাৰ মাধ্যম(Medium of Instruction):
চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী বিদ্যালয়ত অসমীয়া আৰু ইংৰাজী শিক্ষাৰ প্ৰাথমিক ভাষা। কিছুমান অঞ্চলত বিদ্যালয়সমূহে আন আঞ্চলিক ভাষাও ব্যৱহাৰ কৰে।
পাঠ্যক্ৰম(Curriculum):
অসমৰ প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ পাঠ্যক্ৰম ৰাষ্ট্ৰীয় শৈক্ষিক গৱেষণা আৰু প্ৰশিক্ষণ পৰিষদ (NCERT) আৰু ৰাজ্যিক শিক্ষা গৱেষণা আৰু প্ৰশিক্ষণ পৰিষদে (SCERT) প্ৰদান কৰা নিৰ্দেশনাৰ ভিত্তিত প্ৰস্তুত কৰা হৈছে। শিকোৱা বিষয়সমূহৰ ভিতৰত আছে ভাষা (অসমীয়া, ইংৰাজী, আৰু আঞ্চলিক ভাষা), গণিত, বিজ্ঞান, সমাজ অধ্যয়ন, আৰু পৰিৱেশ শিক্ষা।
আন্তঃগাঁথনি(Infrastructure):
নতুন শ্ৰেণীকোঠা নিৰ্মাণ কৰি, বিশুদ্ধ খোৱাপানী আৰু অনাময় ব্যৱস্থাৰ দৰে মৌলিক সুবিধা প্ৰদান কৰি, অনুকূল শিক্ষাৰ পৰিৱেশ সুনিশ্চিত কৰি প্ৰাথমিক বিদ্যালয়সমূহৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নত কৰাৰ বাবে চৰকাৰে প্ৰচেষ্টা চলাইছে।
শিক্ষক(Teachers):
ৰাজ্য চৰকাৰে এই পৰ্যায়ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক শিক্ষা প্ৰদানৰ দায়িত্বত থকা প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ৰ শিক্ষকসকলক নিযুক্তি আৰু নিয়োগ কৰে। প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ৰ শিক্ষকৰ দক্ষতা আৰু সামৰ্থ্য বৃদ্ধিৰ বাবে শিক্ষক প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচী আৰু সেৱাত প্ৰশিক্ষণ অনুষ্ঠিত কৰা হয়।
মধ্যাহ্ন ভোজনৰ আঁচনি(Mid-Day Meal Scheme):
ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ শৈক্ষিক আৰু পুষ্টিৰ উভয় প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণৰ বাবে সমগ্ৰ অসমৰ প্ৰাথমিক বিদ্যালয়সমূহত মধ্যাহ্ন ভোজন আঁচনি ৰূপায়ণ কৰা হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত বিদ্যালয়ৰ সময়ত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক বিনামূলীয়া, পুষ্টিকৰ আহাৰ প্ৰদান কৰা হয়।
নামভৰ্তি আৰু সাক্ষৰতা(Enrolment and Literacy):
অসম চৰকাৰে বিভিন্ন পদক্ষেপৰ জৰিয়তে প্ৰাথমিক পৰ্যায়ত নামভৰ্তি বৃদ্ধি আৰু ড্ৰপআউটৰ হাৰ হ্ৰাস কৰাৰ বাবে প্ৰচেষ্টা অব্যাহত ৰাখিছে। প্ৰান্তীয় আৰু বঞ্চিত সম্প্ৰদায়ৰ মাজত প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰৰ বাবে সাক্ষৰতা কাৰ্যসূচী আৰু সজাগতা অভিযান চলোৱা হয়।
ব্যক্তিগত বিদ্যালয়(Private Schools):
চৰকাৰী প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ৰ উপৰিও অসমত ব্যক্তিগত প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ো আছে, য’ত জনসংখ্যাৰ এটা অংশক সেৱা আগবঢ়ায়।
প্ৰত্যাহ্বানসমূহ(Challenges):
অসমৰ প্ৰাথমিক শিক্ষাই কিছুমান দুৰ্গম অঞ্চলত অপৰ্যাপ্ত আন্তঃগাঁথনি, শিক্ষকৰ অভাৱ, আৰ্থ-সামাজিক বৈষম্য আদি প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে যিয়ে গুণগত শিক্ষাৰ সুবিধা লাভ কৰাত প্ৰভাৱ পেলায়।
অসমৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ উন্নতিৰ বাবে প্ৰচেষ্টা অব্যাহত আছে, প্ৰৱেশ, গুণগত মান, আৰু সৰ্বাংগীনতা বৃদ্ধিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি। এই প্ৰচেষ্টাসমূহ ৰাজ্যখনৰ সামগ্ৰিক উন্নয়ন আৰু ইয়াৰ ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবে অপৰিহাৰ্য।