ভাষা হৈছে মানৱ সভ্যতা সংস্কৃতিৰ এক অপৰিহাৰ্য অঙ্গ। ভাষাই বিভিন্ন কাম কৰে যিয়ে মানুহক সমাজত যোগাযোগ, প্ৰকাশ আৰু সংযোগ স্থাপন কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে। ইয়াত ভাষাৰ কাৰ্যাৱলীসমূহ উল্লেখ কৰা হৈছে:
- যোগাযোগ বা তথ্যসমৃদ্ধ কাৰ্যাৱলী
উদ্দেশ্য: তথ্য প্ৰদান কৰা, জ্ঞান ভাগ-বতৰা কৰা, বা আনক কিবা এটাৰ বিষয়ে জনোৱা। যেনে- বাতৰিৰ প্ৰতিবেদন, পাঠ্যপুথি, বক্তৃতা, দৈনন্দিন কথোপকথন। - ব্যঞ্জনাত্মক বা আৱেগিক কাৰ্যাৱলী
উদ্দেশ্য: অনুভূতি, আৱেগ, বা ব্যক্তিগত মনোভাৱ প্ৰকাশ কৰা। যেনে- কবিতা, ডায়েৰী, এক্সক্লেমেচন (“বাহ!”, “মই ইমান সুখী!”), ব্যক্তিগত আখৰ। - নিৰ্দেশনা বা কনেটিভ কাৰ্য্য
উদ্দেশ্য: অনুৰোধ, আদেশ বা বুজাই দিয়াৰ জৰিয়তে আনৰ আচৰণ বা কাৰ্য্যক প্ৰভাৱিত কৰা। যেনে- নিৰ্দেশনা, পৰামৰ্শ, আদেশ (“অনুগ্ৰহ কৰি নিমখ পাছ কৰক।”), বিজ্ঞাপন ভাষা। - ফনেটিক(phatic) কাৰ্যাৱলী
উদ্দেশ্য: সামাজিক সম্পৰ্ক স্থাপন বা বজাই ৰখা আৰু যোগাযোগৰ মুকলি মাধ্যমসমূহ খুলি দিয়া। যেনে- সৰু সৰু কথা (“কেনে আছা?”, “ভাল লগোৱা ভাল।”), শুভেচ্ছা, আৰু বিদায়। - নান্দনিক বা কাব্যিক কাৰ্যাৱলী
উদ্দেশ্য: ভাষা সৃষ্টিশীল বা কলাত্মকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা, ৰূপ, শব্দ, আৰু সৌন্দৰ্য্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা। যেনে- কবিতা, শব্দৰ খেলা, গল্প কোৱা, সাহিত্যিক ৰচনা য’ত ৰূপ আৰু প্ৰকাশ বিষয়বস্তুৰ দৰেই গুৰুত্বপূৰ্ণ। - metalinguistic কাৰ্যাৱলী
উদ্দেশ্য: ভাষা নিজেই আলোচনা কৰা, স্পষ্ট কৰা, বা বিশ্লেষণ কৰা।
যেনে- ব্যাকৰণৰ ব্যাখ্যা, অভিধানৰ সংজ্ঞা, ভাষা ব্যৱহাৰৰ বিষয়ে আলোচনা। - ৰেফাৰেন্সিয়েল বা বৰ্ণনাত্মক কাৰ্যাৱলী
উদ্দেশ্য: বস্তু, পৰিঘটনা বা পৰিস্থিতিৰ কথা উল্লেখ কৰি আমাৰ চাৰিওফালৰ জগতখনৰ বৰ্ণনা কৰা।
যেনে- “সূৰ্য পূবত উদয় হয়,” বা পৰিঘটনাৰ বৰ্ণনা কৰা বৈজ্ঞানিক ভাষাৰ দৰে বৰ্ণনাত্মক বাক্য। - পৰিৱেশনমূলক কাৰ্যাৱলী
উদ্দেশ্য: কেৱল উল্লেখ কৰি এটা কাৰ্য্য সম্পাদন কৰা; ভাষাই ক্ৰিয়াৰ এটা ৰূপ হিচাপে কাম কৰে। যেনে- “মই এপ’লজাইজ”, “মই প্ৰতিশ্ৰুতি দিছো,” বা “মই ইয়াৰ দ্বাৰা ঘোষণা কৰিছো,” আদি বক্তব্যই তেওঁলোকে বৰ্ণনা কৰা কাৰ্য্য সম্পন্ন কৰে। - হিউৰিষ্টিক কাৰ্যাৱলী
উদ্দেশ্য: জ্ঞান আহৰণ কৰা, পৃথিৱীৰ বিষয়ে জানিবলৈ, বা প্ৰশ্ন কৰা। যেনে- বৈজ্ঞানিক অনুসন্ধানৰ দৰে অনুসন্ধান বা আৱিষ্কাৰত ব্যৱহৃত প্ৰশ্ন, অন্বেষণ, আৰু ভাষা।
ভাষাই এই একাধিক কাৰ্য্যসমূহ একেলগে যোগাযোগত সেৱা আগবঢ়ায়, যাৰ ফলত মানুহক আৱেগিকভাৱে সংযোগ স্থাপন কৰিব পাৰে, তথ্য প্ৰকাশ কৰিব পাৰে, আনক প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে আৰু জটিল ধাৰণা প্ৰকাশ কৰিব পাৰে।